Θέλει, ὅπου σέ βρεῖ ἡ Χάρις, ἐκεῖ νά σταθεῖς. Γέροντος Ἰωσήφ Ἡσυχαστοῦ

 

Αποσπάσματα από 35 και 36^η Επιστολή

Πρόσεξε λοιπόν αυτό το  μαθηματάκι «ΤΗΣ ΠΡΑΞΕΩΣ»:

Όταν βλέπεις την Χάριν να ενεργεί και ευφραίνεται η ψυχή σου και σταλάζουν χωρίς βία τα δάκρυα – για τα ελέη που σου χάρισε  ο Θεός – αν είσαι στην προσευχή ΣΤΑΣΟΥ.

ΟΡΘΙΑ όταν είσαι ΜΗΝ ΚΙΝΕΙΣΑΙ.

Όπου κάθεσαι ΚΑΘΟΥ.

Εάν εύχεσαι ΕΥΧΟΥ χωρίς νηπιακό λογισμό και να δέχεσαι τη ραγδαία βροχή του Πνεύματος σε σένα όσο κρατήσει.

Διότι και στην εργασία  αν σου έρθει, αν σηκωθείς για την ευχή ΔΙΑΚΟΠΤΕΤΑΙ.

ΘΕΛΕΙ  ΟΠΟΥ  ΣΕ  ΒΡΗΚΕ  ΕΚΕΙ  ΝΑ  ΣΤΑΘΕΙΣ.

Να μη γίνεις εσύ τεχνίτης σε αυτή.

Αυτή γυρεύει να διδάξει τον λογισμό σου και μην πιστεύεις ποτέ στον εαυτό σου όσο υπάρχεις σε αυτή τη ζωή.

Και μιας μέρας βροχή εξασφαλίζει όσα φυτεύτηκαν στην ψυχή σου όλο το διάστημα όπου φεύγει η χάρη.

• Άλλη η Χάρις της ΙΕΡΟΣΥΝΗΣ, 
• άλλη του ΣΧΗΜΑΤΟΣ, 
• άλλη των ΜΥΣΤΗΡΙΩΝ, 
• άλλη η ενέργεια από την Χάριν της ΑΣΚΗΣΗΣ.
• Όλα από μία πηγή εξέρχονται.
• Η Χάρις της ΜΕΤΑΝΟΙΑΣ που ενεργείται σε αυτούς που αγωνίζονται είναι κληρονομιά πατροπαράδοτη.

Είναι συνάλλαγμα και αντάλλαγμα θεϊκό, όπου δίνουμε γη και παίρνουμε ουρανό. Ανταλλάσσουμε ύλη και παίρνουμε Πνεύμα.

Ο κάθε ιδρώτας, ο κάθε πόνος, η κάθε άσκηση για τον Θεό μας είναι ανταλλαγή συναλλάγματος.

Αφαίρεση αίματος εισροή Πνεύματος.

Η Χάρις αυτή ΑΥΞΑΝΕΤΑΙ ανάλογα  πόση μπορεί να χωρέσει ο άνθρωπος, ανάλογα  πόση χωράει το σκεύος.

Λέγεται δε αυτή η Χάρις «της πράξεως» και ΧΑΡΙΣ ΚΑΘΑΡΤΙΚΗ.

Τώρα την «πράξιν» διαδέχεται ΦΩΤΙΣΜΟΣ και είναι αυτό δεύτερο στάδιο δηλαδή ΧΑΡΙΣ ΦΩΤΙΣΤΙΚΗ.

Αφού δηλαδή παιδαγωγηθεί σωστά ο αγωνιζόμενος με την Χάριν της «πράξεως» και πέσει και σηκωθεί άπειρες φορές τον διαδέχεται «ΦΩΤΙΣΜΟΣ», διαύγεια του νου, όπου καθορά την αλήθεια.

Βλέπει τα πράγματα στη φύση τους. Χωρίς τέχνη, τρόπους και συλλογισμούς ανθρώπινους. Το κάθε πράγμα στέκει με φυσικό τρόπο στην πραγματική του αλήθεια.

Αλλά μέχρι να φθάσει εδώ προηγούνται πολλά πειράματα, οδυνηρές αλλοιώσεις.

Εδώ, όμως βρίσκει ειρήνη στους λογισμούς και ανάπαυλα από τους πειρασμούς».

***

«Επειδή νοερά προσευχή είναι να έρθει η ΧΑΡΙΣ, όταν έρθει η Χάρις ο νους δεν μετεωρίζεται.

Κι όταν ο νους στέκεται, μεταχειρίζεται όλα τα είδη της προσευχής. Δοκιμάζει τα πάντα.

Λοιπόν και ο τρόπος που κάνουν προσευχή αυτές που είπες δεν είναι πλάνη, όμως εύκολα μεταπίπτει σε πλάνη γιατί ο νους τους είναι απλός. Δεν έχει καθαριστεί και δέχεται φαντασίες αντί θεωρίας.

Για παράδειγμα είναι μία πηγή που αναβλύζει νερό καθαρό στην ακροθαλασσιά. Ξαφνικά σηκώνεται τρικυμία και βγαίνει η θάλασσα και η μικρή μας πηγή θολώνει με θαλασσινό νερό. Έλα τώρα εσύ όσο έξυπνη και να είσαι να καθαρίσεις το νερό της θάλασσας από το νερό της πηγής. Το ίδιο γίνεται και στον νου.

ΚΑΙ ΠΡΟΣΕΞΕ ΤΑ ΠΑΡΑΚΑΤΩ:

Οι δαίμονες είναι πνεύματα. Λοιπόν συγγενεύουν και αφομοιώνονται με το δικό μας πνεύμα, τον νου.  Ο δε νους ως τροφοδότης της ψυχής που είναι, επειδή αυτός μεταφέρει στην καρδιά κάθε όψη και νόηση νοερής κίνησης, η δε καρδιά τα διυλίζει και τα στέλνει στη διάνοια – ο νους λοιπόν εξαπατάται όπως στο παράδειγμα της πηγής.

Δηλαδή με τρόπο κλεψιμαίο το ακάθαρτο πνεύμα θολώνει τον νου και αυτός μεταφέρει στην καρδιά αυτά όπως είναι, σύμφωνα με τη συνήθεια.  Και σκοτίζεται τότε η ψυχή και αμαυρώνεται. Και από τότε αντί για θεωρία δέχεται διαρκείς φαντασίες.

ΚΑΙ ΜΕ ΤΟΝ ΤΡΟΠΟ ΑΥΤΟ ΒΓΗΚΑΝ ΟΛΕΣ ΟΙ ΠΛΑΝΕΣ ΚΑΙ ΓΙΝΑΝ ΟΙ ΑΙΡΕΣΕΙΣ.

Όταν όμως ο άνθρωπος χορτάσει από την Χάριν και είναι πάντα προσεκτικός και δεν ξεθαρρεύει ποτέ, όταν δεν έχει εμπιστοσύνη στον εαυτό του αλλά έχει τον φόβο ανάμεικτο εφ΄ όρου ζωής τότε όταν πλησιάσει ο πονηρός, ( ο άνθρωπος) βλέπει ότι κάποια ανωμαλία κάποια ανομοιότητα υπάρχει.

Και τότε νους, καρδιά, διάνοια, η όλη δύναμη της ψυχής ζητά Αυτόν που μπορεί να την σώσει. Ζητά Αυτόν που….. τα πάντα  διυλίζει. Αυτός μπορεί να χωρίζει ύδατα από ύδατα. Κι αφού προσκληθεί θερμά, με άπειρα δάκρυα τότε εμφανίζεται η απάτη· και μαθαίνεις τον τρόπο να αποφεύγεις την πλάνη.

Και πολλές φορές όταν τα γευτείς αυτά γίνεσαι άνθρωπος «πρακτικός». Και δοξάζεις, ευχαριστείς τον Θεό άπειρες φορές που ανοίγει τον νου να γνωρίζουμε παγίδες και τέχνες του πονηρού και να φεύγουμε μακριά από αυτές.

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

Ελεύθερη απόδοση σε απλή νεοελληνική
Από το βιβλίο: Έκφρασις  Μοναχικής  Εμπειρίας

Γέροντος Ιωσήφ
http://agiopneymatika.blogspot.gr/2014/09/35-36.html

Η καταχώρηση δημοσιεύτηκε από τον/την hristospanagia5 στην κατηγορία ΓΕΡΩΝ ΙΩΣΗΦ Ο ΗΣΥΧΑΣΤΗΣ,

Η Θεολογία τής Εκκλησίας, κατά τόν π. Ιωάννη Ρωμανίδη Σεβ. Μητροπολίτου Ναυπάκτου και Αγίου Βλασίου Ιεροθέου

Ομιλία στό Πανεπιστήμιο Ιασίου Ρουμανίας, τήν 14-10-2011, απομαγνητοφωνημένη, προσαρμοσμένη στόν γραπτό λόγο (βλ. τεύχ. 183).

Ευχαριστώ τόν Σεβ. Μητροπολίτη Μολδαβίας, Μπουκοβίνας καί Αρχιεπίσκοπο Ιασίου κ. Θεοφάνη, αγαπητό εν Χριστώ αδελφό, τόν οποίο γνωρίζω από τότε πού ήταν Μητροπολίτης Ολτένιας, γιατί μέ κάλεσε νά έλθω στό Ιάσιο καί νά φέρω τό ιερό λείψανο τού αγίου Πολυκάρπου, μεγάλου Αποστολικού Πατρός, τό οποίο φυλάσσεται σέ Ιερά Μονή τής Μητροπόλεώς μου. Εκτιμώ τό Σεβασμιώτατο γιά τήν όλη παρουσία του μέσα στήν Εκκλησία, τήν αγάπη του στήν Εκκλησία καί στό ποίμνιό του, καί γιά τό εκκλησιαστικό φρόνημα πού τόν διακρίνει.

Είναι η τρίτη φορά πού έρχομαι στό Ιάσιο. Τήν πρώτη φορά ήλθα πρίν από οκτώ χρόνια μέ τόν αείμνηστο Μακαριώτατο Αρχιεπίσκοπο Αθηνών καί πάσης Ελλάδος κυρό Χριστόδουλο, στήν Ειρηνική επίσκεψή του στήν Ρουμανία. Τόν συνόδευσα τότε σέ αυτό τό ταξίδι του καί ήλθα στό Ιάσιο, όταν ήταν Μητροπολίτης ο νύν Πατριάρχης Ρουμανίας κ. Δανιήλ. Τότε γνώρισα εξωτερικά τό Ιάσιο. Πέρυσι, όμως, ήλθα μέ μερικούς προσκυνητές από τήν Ιερά Μητρόπολή μου, γιά νά βαδίσουμε τόν δρόμο πού βάδισε καί τά μέρη πού ασκήτευσε καί δίδαξε ο όσιος Παΐσιος Βελιτσκόφσκι, γιατί τόν αγαπώ πάρα πολύ, από τά βιβλία πού διάβασα καί περιγράφουν τήν ζωή του καί τό έργο του. Ήταν ένας ησυχαστής Πατέρες. Είχα δέ μιά πολύ θερμή συνάντηση μέ τούς φοιτητές καί τούς νέους τής πόλεως. Καί φέτος μού δίνεται η δυνατότητα νά γνωρίσω τήν καρδιά τού Ιασίου καί τήν ευλάβεια τών κατοίκων του καί χαίρομαι πάρα πολύ γι' αυτό.

Ο Σεβασμιώτατος είπε γιά τόν π. Ζαχαρία από τήν Ιερά Μονή τού Έσσεξ Αγγλίας, ότι πρίν λίγες ημέρες μίλησε σέ αυτόν τόν ίδιο τόν χώρο. Χαίρομαι γι’ αυτό, γιατί πράγματι είμαστε πνευματικοί αδελφοί.

Όταν ήμουν φοιτητής στό Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, μέ τήν προτροπή τού καθηγητού τής Πατρολογίας, ασχολήθηκα μέ τήν έκδοση τών έργων τού αγίου Γρηγορίου τού Παλαμά, εντασσόμενος στήν ομάδα τών ειδικών ερευνητών πού ασχολούνταν μέ τήν κριτική έκδοση τών έργων του. Ήθελα, όμως, νά γνωρίσω ανθρώπους οι οποίοι ζούν τήν ζωή πού ζούσε καί δίδασκε ο άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς. Έλεγα ότι στήν Ορθόδοξη Εκκλησία υπάρχει μιά τέτοια ορθόδοξη θεολογία, η οποία πρέπει νά είναι ζωντανή. Όμως, πού μπορώ νά τήν συναντήσω σήμερα;

Κι έτσι τό 1976 πήγα γιά πρώτη φορά στό Εssex γιά νά γνωρίσω τόν Γέροντα Σωφρόνιο. Εκεί γνώρισα καί τόν π. Ζαχαρία. Ήταν τότε μοναχός, εγώ ήμουν κληρικός, αλλά αποκτήσαμε μιά πολύ δυνατή πνευματική φιλία μέ τίς επανειλημμένες επισκέψεις μου καί εξακολουθούμε νά έχουμε πολύ δυνατούς δεσμούς. Μάς συνδέει η ίδια θεολογία καί κυρίως τό πρόσωπο τού Γέροντος Σωφρονίου. Όταν γνώρισα τόν μακαριστό Γέροντα Σωφρόνιο διεπίστωσα ότι η θεολογία τού αγίου Γρηγορίου τού Παλαμά βιώνεται στήν πράξη καί σήμερα.

Στήν ομιλία μου αυτή θά αναφερθώ στήν εμπειρική θεολογία, σύμφωνα μέ τήν διδασκαλία τού μακαριστού π. Ιωάννου Ρωμανίδη.

Όπως ξέρουμε οι ορθόδοξοι θεολόγοι, η θεολογία είναι η ζωή καί η φωνή τής Εκκλησίας. Στήν πραγματικότητα η θεολογία είναι η Αποκάλυψη τού Θεού στούς αγίους. Ο άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος δίνει τόν σαφέστατο ορισμό περί τού θεολόγου, ποιός, δηλαδή, είναι ο θεολόγος στήν Εκκλησία. Θεολόγοι, λέει, είναι αυτοί πού έφθασαν στήν θέα τού Θεού, αφού πρώτα καθάρισαν τήν ψυχή καί τό σώμα τους από τά πάθη ή τουλάχιστον αυτοί οι οποίοι καθαρίζονται. Αυτή είναι η θεολογία ως εμπειρία.

Εκτός από τήν εμπειρική θεολογία υπάρχει καί η ακαδημαϊκή θεολογία, η θεολογία ως επιστήμη. Πρόκειται γιά τούς θεολόγους εκείνους πού μελετούν τά έργα τών αγίων Πατέρων καί τήν ζωή τής Εκκλησίας. Αυτήν τήν θεολογία δέν τήν παραθεωρούμε, γιατί μελετά όλα τά ιστορικά δεδομένα τής εκκλησιαστικής ζωής καί τόν βίο τών αγίων καί βοηθά τήν ζωή τής Εκκλησίας. Αλλά δέν μπορούμε νά αγνοήσουμε ότι η πραγματική θεολογία είναι η εμπειρία καί η γνώση τού Θεού. Τό ίδιο συμβαίνει καί μέ τήν καλλιτεχνία. Υπάρχει ένας πρωτότυπος καλλιτέχνης πού ζωγραφίζει καί έρχονται μετά οι επιστήμονες τής ιστορίας τής τέχνης, οι οποίοι αναλύουν τήν τέχνη του.

Στήν ομιλία μου θά τονίσω δύο σημεία, ήτοι στήν αρχή θά αναφέρω μερικά βιογραφικά στοιχεία τού π. Ιωάννου Ρωμανίδη καί έπειτα θά παρουσιάσω μερικά σημεία πού συνιστούν τήν θεολογία τήν οποία εκείνος δίδασκε.

1. Βασικά βιογραφικά στοιχεία

Ο π. Ιωάννης Ρωμανίδης ήταν καθηγητής τής Δογματικής στήν Θεολογική Σχολή τού Πανεπιστημίου τής Θεσσαλονίκης, αλλά ταυτόχρονα μιλούσε καί γιά τήν εμπειρική θεολογία, δηλαδή συνέδεε τήν καθηγητική έδρα μέ τό ασκητήριο. Δέν τόν είχα ποτέ καθηγητή στό Πανεπιστήμιο, γιατί είχα τελειώσει, όταν εκείνος άρχισε νά διδάσκη, αλλά τόν γνώρισα κυρίως μετά τήν συνταξιοδότησή του.

Ο π. Ιωάννης Ρωμανίδης, όπως είδατε προηγουμένως στό βίντεο πού προβλήθηκε, γεννήθηκε στήν Ελλάδα, στόν Πειραιά, τό 1927, από γονείς πρόσφυγες πού ήλθαν στήν Ελλάδα από τήν Καππαδοκία τού Πόντου. Έλαβε τό όνομα Ιωάννης πρός τιμή τού αγίου Ιωάννου τού Ρώσου.

Οι γονείς του Σάββας καί Ευλαμπία ήταν ευσεβείς καί βίωναν στήν ζωή τους τήν εκκλησιαστική παράδοση. Η μητέρα του ήταν μεγάλη ασκήτρια. Έκανε προσευχή από τίς τρείς ή τέσσερεις η ώρα τό πρωΐ μέχρι τήν ώρα πού άρχιζε τήν εργασία της. Καί στό τέλος τής ζωής της, όταν πέθανε ο άνδρας της, έγινε μοναχή στήν Ιερά Μονή τής Σουρωτής. Έβλεπε αγγέλους καί αγίους. Ο π. Παΐσιος πού τήν παρακολουθούσε έλεγε ότι η Ευλαμπία έχει μιά μεγάλη πνευματική τηλεόραση. Προγνώρισε τόν θάνατό της, είχε οσιακό τέλος καί πέθανε μέ προσευχή.

Όταν ο μικρός Ιωάννης ήταν δυόμισι μηνών, οι γονείς του ταξίδευσαν στήν Αμερική, τόν πήραν μαζί τους, οπότε μεγάλωσε στό Μανχάταν τής Ν. Υόρκης. Ήταν πολύ έξυπνος καί σπούδασε σέ ένα καθολικό γυμνάσιο καί εκεί διδάχθηκε τήν θεολογία τού Θωμά τού Ακινάτη, πού είναι μεγάλος πατέρας τών Ρωμαιοκαθολικών-Παπικών. Στήν συνέχεια, τελείωσε τήν Ορθόδοξη Θεολογική Σχολή τού Holy Cross στήν Βοστώνη. Έπειτα, σπούδασε γιά τέσσερα χρόνια στήν προτεσταντική Θεολογική Σχολή τού Yale. Δηλαδή, είχε μάθει τήν διδασκαλία τού Θωμά τού Ακινάτη καί στήν συνέχεια, απέρριψε τόν σχολαστικισμό καί τόν Θωμά τόν Ακινάτη καί έμαθε τήν βιβλική μέθοδο ερεύνης τής Γραφής, όπως τό έκαναν οι Προτεστάντες βιβλικοί θεολόγοι. Στήν συνέχεια, γιά ένα μικρό διάστημα παρακολουθούσε μαθήματα στό Πανεπιστήμιο Columbia τής Ν. Υόρκης, όπου γνώρισε τόν π. Γεώργιο Φλωρόφσκι, τόν μεγαλύτερο θεολόγο τού εικοστού αιώνος, ο οποίος τόν βοήθησε νά δή τά πράγματα μέ άλλη προοπτική.

Στήν Αμερική ο π. Ιωάννης έβλεπε τούς μέν Καθολικούς νά ασχολούνται μέ τήν σχολαστική θεολογία, πού αναπτύχθηκε από τόν ενδέκατο καί δέκατο τρίτο αιώνα καί μετά γνώρισε τούς Προτεστάντες πού ερευνούσαν επιστημονικά τήν Αγία Γραφή. Μέ τήν εξυπνάδα πού τόν διέκρινε, αλλά καί μέ τήν καθοδήγηση τού π. Γεωργίου Φλωρόφσκι προσπάθησε νά δή τήν γέφυρα πού ενώνει τούς Αποστόλους μέ τούς Πατέρες κι αυτοί είναι οι Αποστολικοί Πατέρες τού 2ου αιώνος. Έτσι, διεπίστωσε ότι οι Αποστολικοί Πατέρες είναι εκείνοι οι οποίοι είναι συνέχεια τών Αποστόλων καί υπάρχει μεγάλη διαφορά τής διδασκαλίας τους μέ τίς απόψεις τού Αυγουστίνου Επισκόπου Ιππώνος, τής σχολαστικής θεολογίας καί τού Προτεσταντισμού. Έτσι, τήν περιόδο εκείνη ενδιέτριψε κυρίως στήν διδασκαλία τών Αποστολικών Πατέρων.

Mετά σπούδασε στήν ρωσική θεολογική Ακαδημία τού αγίου Βλαδιμήρου τής Ν. Υόρκης. Αυτό τόν έκανε νά συνδεθή πολύ στενά μέ τόν π. Γεώργιο Φλωρόφσκι τόν οποίο είχε καθηγητή. Αυτόν τόν καιρό ετοιμάζω ένα βιβλίο, τό οποίο θά εκδοθή σύντομα, στό οποίο δημοσιεύω 26 επιστολές τού π. Ιωάννου Ρωμανίδη πρός τόν π. Γεώργιο Φλωρόφσκι. Ο π. Γεώργιος Φλωρόφσκι θεωρεί ως καλύτερο μαθητή του τόν π. Ιωάννη Ρωμανίδη κι έλεγε στούς φοιτητές του νά τόν ακούνε στά δογματικά θέματα, γιατί έτσι θά γίνουν καλοί θεολόγοι καί θά σώσουν τήν ψυχή τους, δηλαδή δέν φθάνει νά μάθη κανείς τά δόγματα, αλλά νά σωθή.

Το 1954, αφού τελείωσε καί τήν θεολογική Ακαδημία τού αγίου Βλαδιμήρου πήγε στό ρωσικό Ινστιτούτο τού αγίου Σεργίου στό Παρίσι. Παρέμεινε εκεί ένα χρονικό διάστημα καί ετοίμασε τέσσερεις μελέτες πάρα πολύ σημαντικές, σέ ηλικία 27 ετών περίπου. Στήν συνέχεια, πήγε στό Μόναχο γιά νά γνωρίση καί τήν γερμανική θεολογία. Έπειτα, κατέβηκε στήν Αθήνα, ετοίμασε τήν διδακτορική του διατριβή μέ τίτλο «Τό προπατορικό αμάρτημα». Τό έτος 1957 κατέθεσε τήν διατριβή του στήν Θεολογική Σχολή τού Πανεπιστημίου Αθηνών. Η διατριβή αυτή δημιούργησε πάρα πολύ μεγάλη συζήτηση καί έντονο διάλογο μεταξύ τών καθηγητών, γιατί ανέτρεψε όλα τά θεολογικά δεδομένα πού υπήρχαν μέχρι τότε στήν Θεολογική Σχολή τών Αθηνών. Όλοι οι θεολόγοι έχουν αναγνωρίσει ότι αυτή η διδακτορική διατριβή άλλαξε όλη τήν θεολογική ατμόσφαιρα στό Πανεπιστήμιο καί τήν Ελλάδα. Από τότε η θεολογία στήν Ελλάδα, πού μέχρι τότε ήταν επηρεασμένη από τόν σχολαστικισμό καί τό γερμανικό ιδεαλισμό, στράφηκε πρός τούς Πατέρες τής Εκκλησίας.

Αμέσως μετά τήν έγκριση τής διδακτορικής του διατριβής (1957-1958) επανήλθε στήν Αμερική, εγγράφηκε στό Πανεπιστήμιο τού Harvard, καί ερευνούσε διάφορα θεολογικά θέματα, κάτω από τήν καθοδήγηση τού π. Γεωργίου Φλωρόφσκι, πού ήταν εκεί καθηγητής. Τήν περίοδο εκείνη έγραψε διάφορες μελέτες, οι οποίες είναι πάρα πολύ σημαντικές. Συγχρόνως, δίδαξε στήν Θεολογική Σχολή τού Holy Cross τής Βοστώνης μαζί μέ τόν π. Γεώργιο Φλωρόφσκι.

Τό 1969 εξελέγη καθηγητής στήν Θεολογική Σχολή τού Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, από όπου καί συνταξιοδοτήθηκε. Γιά μεγάλο χρονικό διάστημα δίδαξε στήν Θεολογική Σχολή τού Αγίου Ιωάννου τού Δαμασκηνού τού Πατριαρχείου Αντιοχείας, κοντά στήν Τρίπολη στόν Βόρειο Λίβανο. Καί επειδή καί εγώ δίδαξα τρία χρόνια στήν Σχολή αυτή, διεπίστωσα ότι οι τότε φοιτητές του, σήμερα Επίσκοποι, Κληρικοί καί Καθηγητές, έχουν επηρεασθή από τόν π. Ιωάννη Ρωμανίδη καί τόν αγαπούν πολύ.

Συνδεθήκαμε πάρα πολύ στενά μαζί του καί μού ζήτησε, μετά τήν εκλογή μου εις Επίσκοπον, νά τόν προσλάβω στήν Ιερά Μητρόπολή μου ως Ιερέα, χωρίς νά μισθοδοτήται. Είκοσι μέρες πρίν πεθάνει πήγα νά τόν επισκεφθώ στό σπίτι πού έμενε στήν Αθήνα. –Δυστυχώς, είχε μιά οικογενειακή περιπέτεια. Η πρεσβυτέρα του τόν εγκατέλειψε, αλλά εκείνος ζούσε ως κοσμοκαλόγηρος, ασχολούμενος μέ θεολογικά καί ιστορικά θέματα καί προσευχόμενος.– Είδα ότι τό δωμάτιο στό οποίο κοιμόταν ήταν σκοτεινό καί είχε ένα μανουάλι μέ κεριά. Σηκωνόταν δέ τήν νύκτα καί προσεύχονταν μέ κεριά αναμμένα, όπως έκανε η ευλαβής καί ασκήτρια μητέρα του.

Θυμάμαι ότι στά τελευταία χρόνια τής ζωής του είχε ένα πρόβλημα υγείας, εισήχθη στήν εντατική τού νοσοκομείου καί πήγα νά τόν επισκεφθώ. Τόν είδα διασωληνωμένο καί τόν ρώτησα: «π. Ιωάννη τί λένε οι γιατροί γιά τήν υγεία σας;». Μού απήντησε: «δέν μέ ενδιαφέρει η υγεία μου, άλλα μέ ενδιαφέρουν». Καί άρχισε νά μού μιλάη θεολογικά καί τί πρέπει νά κάνουμε γιά νά αλλάξη η θεολογική καί εκκλησιαστική κατάσταση στήν Ελλάδα, νά γίνη ακόμη πιό πατερική. Αυτό γιά μένα είναι σημαντικό γεγονός. Νά είναι κανείς βαρειά άρρωστος καί νά μή τόν απασχολή, αλλά νά ενδιαφέρεται γιά τήν θεολογία. Αυτό συνιστά τήν λεγομένη υπέρβαση τού θανάτου, τήν αφοβία πρό τού θανάτου.

Αυτά τά πολύ γενικά είχα νά πώ γιά τήν βιογραφία του, γιατί έχουν πολύ μεγάλη σημασία γιά τήν θεολογία του.

2. Τά κεντρικά σημεία τής θεολογικής διδασκαλίας του

Πρίν προχωρήσω στήν υπογράμμιση τών δέκα βασικών σημείων τής διδασκαλίας του, θά ήθελα νά σάς πώ ότι στόν πρόλογο τού βιβλίου τής Δογματικής του αναφέρεται στούς δογματικούς θεολόγους στήν Ελλάδα. Μετά γράφει ότι μεταξύ τών μή Ελλήνων δογματολόγων ο καλύτερος οδηγός στήν πατερική θεολογία είναι ο Ρώσος πρεσβύτερος καθηγητής Γεώργιος Φλωρόφσκι καί ο αείμνηστος Ρουμάνος πρωτοπρεσβύτερος Δημήτριος Στανιλοάε. Γιατί; Διότι κατάλαβε ότι αυτοί οι δύο θεολόγοι συνδέουν τήν θεολογία μέ τήν εμπειρία καί βεβαίως μέ τήν προσευχή. Αυτή είναι η αληθινή θεολογία τής Εκκλησίας.

Δέν πρόλαβε νά ολοκληρώση τήν Δογματική του, αλλά προσπάθησα νά κάνω αυτό πού ενδεχομένως εκείνος θά ήθελε νά κάνη. Βρήκα πολλές κασέτες μέ προφορικές ομιλίες του στό Πανεπιστήμιο καί αλλού. Τίς απομαγνητοφώνησα –τέσσερεις τόμους, περίπου 2.000 σελίδες. Από εκεί πήρα τά κομμάτια πού ήθελα καί συνέθεσα τήν Εμπειρική Δογματική, παρουσίασα τά δόγματα τής Εκκλησίας μέσα από τήν εμπειρία τού Θεού πού είχαν οι άγιοι. Τά δόγματα είναι καρπός τής εμπειρίας τών αγίων καί εμείς τά χρησιμοποιούμε ως φάρμακα γιά νά φθάσουμε στήν εμπειρία τού Θεού.

Ο π. Γεώργιος Φλωρόφσκι καί ο π. Ιωάννης ο Ρωμανίδης έλεγαν ότι τά δόγματα ομοιάζουν μέ τά κάρβουνα, τά οποία όταν τά ανάβουμε θερμαίνουν καί φωτίζουν, όταν είναι σβηστά είναι μαύρα καί δέν θερμαίνουν. Έτσι γίνεται μέ τά δόγματα, δηλαδή πρέπει νά συνδέωνται μέ τήν προσευχή καί όχι νά παραμένουν στίς βιβλιοθήκες καί τά εικονοστάσια. Ακόμη, τά δόγματα πρέπει νά είναι φάρμακα, νά μάς οδηγούν στήν προσευχή καί στήν θέα τού Θεού. Δόγματα χωρίς προσευχή είναι απλώς κάρβουνα μαύρα καί φάρμακα πού παραμένουν στά ράφια τών φαρμακείων.

Θά σάς πώ μέ πολλή συντομία δέκα κεντρικά σημεία τής διδασκαλίας τού π. Ιωάννου Ρωμανίδη πού είναι η διδασκαλία τών Προφητών, τών Αποστόλων καί τών Πατέρων τής Εκκλησίας, δηλαδή τής ίδιας τής Εκκλησίας.

1. Ο Θεός τής Αποκαλύψεως

Ο Θεός τής Εκκλησίας είναι ο Θεός τής Αποκαλύψεως, δηλαδή ο Θεός τών Πατέρων ημών καί όχι ο Θεός τών φιλοσόφων καί τών στοχαστών. Ο Θεός απεκάλυψε τόν εαυτό Του στούς αγίους. Αυτή η Αποκάλυψη λέγεται θεωρία τού Θεού, θεοπτία. Οι άγιοι βλέπουν τόν Θεό στό Φώς, όπως οι τρείς Μαθητές πάνω στό όρος Θαβώρ είδαν τόν Χριστό στό Φώς. Καί όχι μόνο βλέπουν τό Φώς, αλλά ζούν μέσα στό Φώς. Τότε αυτός ο θεούμενος δέν έχει νοήματα, σκέψεις. Είναι πάνω από τίς σκέψεις καί πάνω από τίς αισθήσεις. Τότε ακούει άρρητα-άκτιστα ρήματα, όπως γράφει ο Απόστολος Παύλος. Άκτιστο σημαίνει κάτι πού δέν έχει αρχή καί δέν έχει τέλος καί δέν έχει καμμιά ομοιότητα μέ τό κτιστό.

Στήν συνέχεια αυτήν τήν εμπειρία ο Προφήτης, ο άγιος, τήν καταγράφει μέ κτιστά ρήματα, νοήματα καί εικονίσματα. Έτσι γίνονται τά δόγματα, αφ' ενός μέν γιά νά καθοδηγήσουν οι Πατέρες τούς πιστούς, αφ' ετέρου γιά νά αντιμετωπίσουν τούς αιρετικούς.

2. Τό Τριλαμπές τής μιάς θεότητος

Ο Θεός, όταν αποκαλύπτεται μέσα στό Φώς, είναι Φώς τριλαμπές, είναι τρία Φώτα καί έχουν μία λάμψη καί ενότητα μεταξύ τους. Κάποτε ο Απόστολος Φίλιππος ρώτησε τόν Χριστό: «Κύριε, δείξον ημίν τόν πατέρα καί αρκεί ημίν». Ο Χριστός είπε: «τοσούτον χρόνον μεθ υμών ειμι, καί ουκ έγνωκάς με, Φίλιππε; ο εωρακώς εμέ εώρακε τόν πατέρα καί πώς σύ λέγεις, δείξον ημίν τόν πατέρα; ου πιστεύεις ότι εγώ εν τώ πατρί καί ο πατήρ εν εμοί εστι;» (Ιω. ιδ', 8-10). Δηλαδή, οι άγιοι στόν Χριστό βλέπουν τόν Πατέρα καί αυτό γίνεται εν Αγίω Πνεύματι.

Πρέπει νά υπογραμμισθή ότι οι θεόπτες άγιοι δέν βλέπουν τό Φώς έξω από αυτούς, αλλά μετέχουν τής δόξης τού Θεού, τής ακτίστου ενεργείας τού Θεού. Καταλαβαίνουν όμως καί βιώνουν ότι δέν μπορούν νά δούν τήν πηγή από τήν οποία προέρχεται αυτό τό Φώς. Έτσι ονόμασαν αυτό πού βλέπουν ενέργεια κι αυτό πού δέν βλέπουν ουσία. Καί είπαν μετέχουμε τής ενεργείας τού Θεού, αλλά δέν μετέχουμε τής ουσίας τού Θεού. Τό ότι λέμε ότι ο Θεός έχει ουσία καί ενέργεια αυτό δέν τό κατάλαβαν οι Πατέρες από τήν φιλοσοφία καί τόν στοχασμό, αλλά από τήν εμπειρία. Είναι εμπειρικό γεγονός καί όχι στοχασμός. Η διατύπωση, όμως, γίνεται μέ τήν ορολογία τής εποχής.

3. Η Αγία Τριάδα στήν Παλαιά καί τήν Καινή Διαθήκη

Η Αγία Τριάδα, ο Τριαδικός Θεός εμφανίζεται καί στήν Παλαιά Διαθήκη, όχι μόνο στήν Καινή Διαθήκη. Όλες οι εμφανίσεις τού Θεού στήν Παλαιά Διαθήκη είναι εμφανίσεις τού Ασάρκου Λόγου, πού λέγεται καί Μεγάλης Βουλής Άγγελος. Έχουμε λοιπόν τόν Άσαρκο Λόγο, ο οποίος λέγεται Γιαχβέ, είναι Αυτός πού αποκαλύπτεται, υπάρχει καί ο Θεός πού είναι κρυμμένος, απόκρυφος καί υπάρχει καί τό Πνεύμα Κυρίου. Έτσι, στήν Παλαιά Διαθήκη είναι τριλαμπής θεότητα: Θεός, Γιαχβέ, Πνεύμα Κυρίου.

Στήν Καινή Διαθήκη ο Γιαχβέ γίνεται άνθρωπος, σαρκώνεται καί μάς αποκαλύπτει τόν Πατέρα Του καί τό Άγιον Πνεύμα. Η διαφορά μεταξύ Παλαιάς καί Καινής Διαθήκης είναι ότι στήν Παλαιά Διαθήκη καταγράφονται εμφανίσεις τού Ασάρκου Λόγου, ενώ στήν Καινή Διαθήκη έχουμε εμφανίσεις τού σεσαρκωμένου Λόγου. Στήν Καινή Διαθήκη γίνεται λόγος γιά Πατέρα, Υιό καί Άγιον Πνεύμα. Διά τού Χριστού γνωρίζουμε τόν Πατέρα χωρίς νά Τόν βλέπουμε. Έλεγε ο π. Ιωάννης Ρωμανίδης ότι οι άγιοι βλέπουν τό Φώς, τήν τριλαμπή θεότητα, διά τού Φωτός, δηλαδή διά τού Χριστού βλέπουν τό Φώς, τόν Πατέρα, χωρίς νά Τόν βλέπουν ως Πατέρα, καί Τόν βλέπουν ευρισκόμενοι εν τώ Φωτί, δηλαδή εν τώ Αγίω Πνεύματι. Η φράση είναι ότι οι άγιοι βλέπουν τό Φώς, διά τού Φωτός, εν τώ Φωτί.

4. Η δημιουργία τού κόσμου καί τού ανθρώπου

Ο Πατήρ διά τού Λόγου εν Αγίω Πνεύματι δημιούργησε τόν κόσμο καί τόν άνθρωπο, τό τελειότερο δημιούργημά Του. Ο Θεός είναι άκτιστος, ο κόσμος καί ο άνθρωπος είναι κτιστά. Ο Αδάμ καί η Εύα μετά τήν δημιουργία τους είχαν ψυχή καί σώμα, αλλά καί τήν Χάρη τού Θεού. Είχαν κοινωνία μέ τόν Θεό, ομιλούσαν μέ τόν Θεό πού σημαίνει είχαν σχέση μέ τόν Θεό, ζούσαν μέσα στό Φώς τού Θεού. Ο φυσιολογικός άνθρωπος, όπως δημιουργήθηκε από τόν Θεό, είναι αυτός πού έχει ψυχή, σώμα, αλλά καί τό Άγιον Πνεύμα. Δέν είναι τρισύνθετος ο άνθρωπος, είναι δισύνθετος, αφού έχει ψυχή καί σώμα, αλλά τό Άγιον Πνεύμα υπάρχει στήν ψυχή καί στό σώμα. Αυτός, πάντως, είναι ο γνήσιος άνθρωπος, πού δημιουργήθηκε από τόν Θεό καί ζή μέσα στό Φώς.

Έλεγε ο π. Ιωάννης Ρωμανίδης ότι οι Πατέρες μέσα από τήν δική τους εμπειρία, όταν οι ίδιοι έφθασαν στήν θεοπτία, ερμήνευσαν τό πώς ζούσε ο Αδάμ στόν Παράδεισο. Καί πράγματι, ο άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος λέει ότι τό πρώτο ανδρόγυνο στόν Παράδεισο, ο Αδάμ καί η Εύα, ζούσαν ως άγγελοι.

5. Η πτώση τών Πρωτοπλάστων

Η πτώση τού ανθρώπου δέν είναι απλώς μιά νομική πτώση, δέν συνίσταται στήν άρνηση μιάς εντολής, αλλά ο άνθρωπος μέ τήν ανυπακοή στόν Θεό έχασε τήν εμπειρία τής δόξης τού Θεού. Ο Απόστολος Παύλος στήν πρός Ρωμαίους επιστολή του λέει: «πάντες ήμαρτον, καί υστερούνται τής δόξης τού Θεού» (Ρωμ. γ', 23). Δηλαδή, η πτώση είναι απώλεια τής Χάριτος τού Θεού, τού Φωτός τού Θεού, αφού η δόξα τού Θεού είναι τό άκτιστο Φώς. Αυτός είναι ο πνευματικός θάνατος. Δηλαδή, μετά τήν αμαρτία παρέμεινε η ψυχή καί τό σώμα, αλλά έχασαν τό Άγιον Πνεύμα, έχασαν τήν εμπειρία τού Φωτός. Αυτό ουσιαστικά είναι τό προπατορικό αμάρτημα, ο πνευματικός θάνατος καί μετά ακολούθησε καί ο σωματικός θάνατος.

Η ψυχή τού ανθρώπου έχει δύο ενέργειες, τήν λογική ενέργεια καί τήν νοερά ενέργεια, δηλαδή τήν λογική καί τόν νού. Οι Πρωτόπλαστοι μέ τήν νοερά ενέργεια έβλεπαν τήν δόξα τού Θεού στόν Παράδεισο καί μέ τήν λογική ενέργεια είχαν επικοινωνία μεταξύ τους καί μέ τόν κόσμο. Μέ τήν πτώση σκοτίστηκε η νοερά ενέργεια, όχι όμως η λογική ενέργεια, δηλαδή η νοερά ενέργεια έχασε τήν κοινωνία μέ τόν Θεό. Ο άνθρωπος δέν μπορούσε νά δή τόν Θεό, γιατί ο νούς σκοτίσθηκε.

Η κληρονόμηση τού προπατορικού αμαρτήματος δέν είναι η κληρονόμηση τής ενοχής, όπως ισχυριζόταν ο ιερός Αυγουστίνος, αλλά η είσοδος μέσα στόν άνθρωπο τής φθαρτότητας καί τής θνητότητας καί αυτό μεταδίδεται στούς ανθρώπους μέ τήν γέννηση νέων παιδιών.

Οι Προφήτες στήν Παλαιά Διαθήκη αγωνίστηκαν μέ τήν Χάρη τού Θεού καί φωτίστηκε ο νούς τους, έφθασαν στόν φωτισμό τού νού, δηλαδή απέκτησαν νοερά προσευχή, όπως τό βλέπουμε στήν αγία Άννα τήν μητέρα τού Προφήτου Σαμουήλ, καί στούς Ψαλμούς τού Δαυΐδ, έφθασαν καί στήν θέα τού Ασάρκου Λόγου, γι’ αυτό οι Προφήτες λέγονταν «ορώντες», «βλέποντες», όπως ο Προφήτης Σαμουήλ, αλλά δέν μπορούσαν νά νικήσουν τόν θάνατο, γι' αυτό καί κατέβαιναν στόν Άδη.

Το πρόβλημα, λοιπόν, είναι τό πώς θά φωτισθή ο νούς τού ανθρώπου, πώς θά ξεχωρισθή από τήν λογική ενέργεια, γιατί όπως έλεγε ο π. Ιωάννης Ρωμανίδης, η πτώση είναι η ταύτιση τής λογικής μέ τήν νοερά ενέργεια. Ο Προφήτης Μωϋσής ανέβηκε πάνω στό όρος Σινά καί είδε μέ τόν νού του τήν δόξα τού Θεού καί έπειτα μέ τήν λογική κατέγραψε αυτή τήν εμπειρία, τήν οποία είχε, αλλά πήγε όμως στόν Άδη, γιατί δέν μπορούσε νά νικήση τόν θάνατο. Έτσι, τό άλλο πρόβλημα είναι πώς ο άνθρωπος θά νικήση τόν θάνατο.

6. Η ενανθρώπηση τού Λόγου

Ο Χριστός, μέ τήν ενανθρώπησή Του, προσέλαβε τό θνητό καί τό παθητό σώμα γιά νά νικήση τόν θάνατο, τήν αμαρτία καί τόν διάβολο, καί επομένως νά επαναφέρη τόν άνθρωπο στήν κατάσταση πρό τής πτώσεως καί νά τόν ανεβάση ακόμη ψηλότερα. Έτσι, η νίκη επί τού θανάτου έγινε μέ τήν ενανθρώπηση τού Χριστού.

Ο Χριστός δίδαξε μέ παραβολές, έκανε θαύματα, αλλά μερικούς μαθητές ανέβασε στό όρος Θαβώρ καί τούς έδειξε τήν δόξα Του, τό Φώς τής θεότητός Του. Ήθελε, δηλαδή, νά μάς διδάξη ότι πρέπει νά ακούμε τήν διδασκαλία Του, νά τήν εφαρμόζουμε γιά νά γίνωνται θαύματα, αλλά ο απώτερος σκοπός είναι νά ανεβούμε στό Όρος Θαβώρ καί νά δούμε τήν δόξα τού Θεού. Αυτός είναι ο βαθύτερος σκοπός τής πνευματικής ζωής, νά νικήσουμε τόν πνευματικό θάνατο, δηλαδή τήν απομάκρυνσή μας από τόν Θεό, ώστε καί τό σώμα νά δοξασθή. Η όραση τής δόξης τού Θεού συνδέεται μέ τήν θέωση τού ανθρώπου.

7. Η ζωή στήν Εκκλησία

Τό έργο τής σωτηρίας τού ανθρώπου γίνεται μέσα στήν Εκκλησία. Εκκλησία υπήρχε καί στήν Παλαιά Διαθήκη, αφού οι Προφήτες καί οι δίκαιοι είχαν κοινωνία μέ τόν άσαρκο Λόγο, έβλεπαν τήν δόξα Του, αλλά η Εκκλησία αυτή ήταν πνευματική. Μετά τήν ενσάρκωση τού Δευτέρου Προσώπου τής Αγίας Τριάδος η Εκκλησία γίνεται σαρκική, δηλαδή γίνεται Σώμα Χριστού καί εμείς γινόμαστε μέλη τού Σώματός Του. Τήν ημέρα τής Πεντηκοστής οι Απόστολοι έλαβαν τό Άγιον Πνεύμα καί τότε έμαθαν όλη τήν αλήθεια. Ο Χριστός τούς είπε ότι θά στείλη τό Άγιον Πνεύμα καί θά τούς διδάξη όλην τήν αλήθεια (Ιω. ιστ',13). Αυτή η αλήθεια πού έμαθαν οι Μαθητές τήν ημέρα τής Πεντηκοστής είναι ότι η Εκκλησία είναι Σώμα Χριστού. Πέρα από αυτήν τήν αλήθεια δέν υπάρχει άλλη αλήθεια ως πρός τήν σωτηρία τού ανθρώπου, γιατί ο άνθρωπος σώζεται στήν Εκκλησία.

Ο Ιερεύς, όταν τεμαχίζη τόν Αμνό τού Θεού στήν θεία Λειτουργία, λέει: «μελίζεται καί διαμερίζεται ο αμνός τού Θεού, ο μελιζόμενος καί μή διαιρούμενος, ο πάντοτε εσθιόμενος καί μηδέποτε δαπανώμενος». Η Χάρη τού Θεού στήν Παλαιά Διαθήκη μεριζόταν αμερίστως εν μεριστοίς, όμως μετά τήν Πεντηκοστή καί τό Σώμα τού Χριστού, πού είναι πηγή τής ακτίστου Χάριτος, μερίζεται αμερίστως εν μεριστοίς, καί πολλαπλασιάζεται απολλαπλασιάστως εν πολλοίς. Αυτό είναι τό μυστήριο τής Πεντηκοστής καί τής θείας Ευχαριστίας καί αυτή είναι η «πάσα αλήθεια», πέρα από τήν οποία δέν υπάρχει καμμιά άλλη αλήθεια.

Μέσα στήν Εκκλησία μέ τό άγιο Βάπτισμα καί τό άγιο Χρίσμα ο άνθρωπος γίνεται ναός τού Αγίου Πνεύματος. Τί θά πή γίνεται ναός τού Αγίου Πνεύματος; Θά πή ότι μέσα στήν ύπαρξή του ενεργοποιείται η νοερά ενέργεια καί γίνεται αδιάλειπτη καρδιακή προσευχή. Τό σώμα τού ανθρώπου είναι ένας ναός καί όπως ο ναός μέσα στό βάθος έχει τό Ιερό Βήμα καί τήν Αγία Τράπεζα, έτσι καί μέσα στό βάθος τής καρδιάς, μέ τό άγιο Βάπτισμα καί τό άγιο Χρίσμα, υπάρχει μία Αγία Τράπεζα κι εκεί γίνεται μία εσωτερική αδιάλειπτη θεία Λειτουργία, πού τελεί ο φωτισμένος νούς ως ιερεύς τής θείας Χάριτος. Οπότε, ο άνθρωπος επανέρχεται στήν προηγούμενη κατάσταση τού Αδάμ καί ανεβαίνει ακόμη ψηλότερα, δηλαδή βιώνει τά έσχατα, τόν Παράδεισο, τήν Βασιλεία τού Θεού από τώρα, γιατί γίνεται μέσα του η θεία Λειτουργία. Υπάρχει η λογική προσευχή πού γίνεται μέ τό μυαλό καί υπάρχει η νοερά καρδιακή προσευχή πού γίνεται μέσα στήν καρδιά.

Θεραπεία τού ανθρώπου είναι τό νά φθάση κανείς στήν κατάσταση νά έχη μέσα του εσωτερική προσευχή, αγάπη καί έρωτα γιά τόν Θεό. Γι’ αυτό τονίζουν πολλοί Πατέρες, καί τό τόνιζε πολύ συχνά ο π. Ιωάννης Ρωμανίδης, ότι τρείς είναι οι βαθμίδες τής πνευματικής ζωής, ήτοι η κάθαρση τής καρδιάς, ο φωτισμός τού νού καί η θέωση. Συμβαίνει ό,τι καί στόν ορθόδοξο ναό, υπάρχει ο πρόναος (κάθαρση τής καρδιάς), ο κυρίως Ναός (φωτισμός τού νού), καί τό Ιερό Βήμα (θέωση).

Έλεγε ακόμη ο π. Ιωάννης Ρωμανίδης –επειδή ακριβώς ήταν ασκητικός θεολόγος– ότι η Εκκλησία έχει δύο όψεις, τήν θετική καί τήν αρνητική. Η θετική όψη τής Εκκλησίας είναι η Χριστολογία, η διδασκαλία γιά τόν Χριστό. Η αρνητική όψη τής Εκκλησίας είναι η δαιμονολογία, η διδασκαλία γιά τόν διάβολο καί πώς θά τόν νικήσουμε. Όσο κανείς μαθαίνει νά πολεμάη τόν διάβολο, δηλαδή όσο γνωρίζει τήν αρνητική όψη τής Εκκλησίας, τόσο καί πιό πολύ γνωρίζει τήν θετική όψη τής Εκκλησίας, τί είναι ο Χριστός. Αυτό φαίνεται στό Μυστήριο τού Βαπτίσματος. Πρώτα αποτασσόμαστε τόν διάβολο, κατά τήν κατήχηση, καί έπειτα βαπτιζόμαστε καί χριόμαστε καί γινόμαστε μέλη τού Σώματος τού Χριστού. Γι’ αυτό ο άνθρωπος πρέπει στήν ζωή του νά πολεμά τόν διάβολο κι έτσι γνωρίζει τήν αγάπη τού Χριστού.

Είναι πολύ σημαντικό νά ξέρη κανείς ότι η Χάρη τού Θεού καί τό Φώς τού Θεού έρχεται στόν άνθρωπο διά τής καρδιάς, οπότε η μέθεξη τού θείου Φωτός γίνεται διά τής συγκράσεως. Ο διάβολος είναι έξω από τόν άνθρωπο καί πολεμάει εξωτερικά τόν άνθρωπο, γι' αυτό καί οι θεούμενοι γνωρίζουν τόν διάβολο, διά τής συζυγίας, είναι έξω απ' αυτόν, ενώ τήν Χάρη τού Θεού τήν αισθάνονται στήν καρδιά καί από εκεί φωτίζεται όλη η ύπαρξή τους.

Ζούμε μέσα στήν Εκκλησία γιά νά θεραπευθούμε, πού σημαίνει νά περάσουμε από τήν κατάσταση τού δούλου, στήν κατάσταση τού μισθωτού καί από εκεί νά φθάσουμε στήν υιοθεσία, νά γίνουμε παιδιά τού Θεού. Έλεγε ο π. Ιωάννης Ρωμανίδης ότι αίρεση είναι η άρνηση τής μεθόδου γιά νά φθάση κανείς στήν γνώση τού Θεού καί αυτή η μέθοδος είναι ο ιερός ησυχασμός. Δηλαδή, κάθε επιστήμη έχει τήν κατάλληλη μέθοδο. Άν δέν ακολουθήση κανείς τήν κατάλληλη μέθοδο δέν μπορεί νά φθάση στό αποτέλεσμα πού επιθυμεί. Η μέθοδος τής ορθοδόξου θεολογίας, πού προσφέρει τήν γνώση τού Θεού, είναι η κάθαρση, ο φωτισμός, πού οδηγεί στήν θέωση. Όταν αρνήται κανείς αυτήν τήν μεθοδολογία, τότε στοχάζεται περί τού Θεού καί στόν στοχασμό αναμειγνύεται η φαντασία, οπότε καταλήγει κανείς σέ αίρεση. Μάλιστα, έλεγε ότι οι άνθρωποι γίνονται αιρετικοί όταν δέν υπάρχουν Προφήτες νά διδάξουν τήν μέθοδο τής γνώσεως τού Θεού.

8. Η βίωση τής εσχατολογικής ζωής

Η εσχατολογική ζωή δέν είναι η ζωή μετά τήν Δευτέρα Παρουσία, αλλά η εν Χριστώ ζωή μέσα στήν Εκκλησία, είναι ο συνδυασμός μεταξύ Μυστηρίων καί ασκήσεως. Μερικοί λένε ότι θά ζήσουμε τό έσχατο μετά τήν Δευτέρα Παρουσία τού Χριστού. Αυτό είναι λάθος. Στό Βιβλίο τής Αποκαλύψεως τού Ιωάννου λέγεται ότι ο Χριστός είναι ο πρώτος καί ο έσχατος. Μέ τήν ενανθρώπηση τού Χριστού τό έσχατο, δηλαδή ο Χριστός, εισήλθε μέσα στήν Ιστορία. Έτσι, η Βασιλεία τού Θεού εισήλθε μέσα στόν κόσμο καί τήν Ιστορία, οπότε οι άνθρωποι μπορούν νά μεθέξουν τής Βασιλείας τού Θεού, τής θέας τού ακτίστου Φωτός, γιατί αυτή είναι η Βασιλεία τού Θεού.

Όταν οι άγιοι φθάνουν στήν θεοπτία καί βλέπουν τόν Θεό, τότε βιώνουν τήν Βασιλεία τού Θεού, τό έσχατο τό βλέπουν από τώρα, από τήν ζωή αυτή. Αυτό λέγεται πρώτη ανάσταση καί η δεύτερη ανάσταση θά είναι μετά τήν ανάσταση τού σώματος, κατά τήν δευτέρα έλευση τού Χριστού. Οι άγιοι βλέπουν τό Φώς τού Θεού διά τής θεώσεως. Είναι αυτό πού ψάλλουμε στήν δοξολογία: «εν τώ φωτί σου οψόμεθα φώς». Ζούμε, δηλαδή, μέσα στό Φώς τού Αγίου Πνεύματος μέ τήν κάθαρση, τόν φωτισμό, καί έτσι μπορούμε νά δούμε τό Φώς.

9. Ο Παράδεισος καί η Κόλαση

Ο Παράδεισος καί η Κόλαση υπάρχουν από τήν πλευρά τού ανθρώπου καί όχι από τήν πλευρά τού Θεού. Δέν δημιούργησε ο Θεός τόν Παράδεισο καί τήν Κόλαση, αλλά ο άνθρωπος βιώνει τόν Θεό ως Παράδεισο καί Κόλαση. Ο Θεός είναι Φώς καί φωτίζει όλον τόν κόσμο. Τό κτιστό φώς έχει δύο ιδιότητες, ήτοι φωτίζει καί καίει άλλοι φωτίζονται καί άλλοι καίγονται. Άν βάλουμε κάτω από τόν ήλιο ένα κερί καί λίγη λάσπη, τότε τό κερί θά αρχίση νά λιώνη καί η λάσπη νά σκληρύνεται. Σέ αυτό ευθύνεται η ουσία κάθε υλικού αντικειμένου. Ο Θεός είναι τό άκτιστο Φώς καί μερικοί μετέχουν τού Φωτός καί φωτίζονται, διότι έχουν καθαρθή, καί άλλοι καίγονται, διότι δέν είναι έτοιμοι νά δεχθούν τό Φώς. Άν κανείς δέν έχη οφθαλμό νά δή τό Φώς, καίγεται από τό Φώς. Αυτό είναι ο Παράδεισος καί η Κόλαση.

Ο π. Ιωάννης Ρωμανίδης έλεγε ότι ο Χριστός πολλές φορές μιλώντας γιά τήν κόλαση, τήν απεκάλεσε σκότος καί άλλες φορές τήν απεκάλεσε πύρ. Όπου, όμως, υπάρχει η φωτιά, εκεί δέν υπάρχει σκοτάδι, όπου υπάρχει σκοτάδι δέν υπάρχει φωτιά. Αυτό σημαίνει ότι η Κόλαση δέν είναι ούτε σκοτάδι ούτε πύρ, όπως εμείς γνωρίζουμε τό σκοτάδι καί τό πύρ, δέν είναι κτιστές πραγματικότητες, αλλά άκτιστες. Ο Θεός θά αγαπά όλους τούς ανθρώπους καί τούς αμαρτωλούς καί θά στέλνη τήν άκτιστη Χάρη Του σέ όλους. Όσοι θεραπεύθηκαν από τήν ζωή αυτή καί απέκτησαν τήν ανιδιοτελή αγάπη θά βλέπουν τόν Θεό ως Φώς. Όσοι δέν θεραπεύθηκαν, δέν θά βλέπουν τόν Θεό ως Φώς, αλλά ως πύρ. Γι’ αυτό τό πύρ τής κολάσεως είναι άκτιστο, δέν είναι κτιστό, όπως δυστυχώς διδάσκουν οι Δυτικοί.

Αυτό τό παρουσιάζει πολύ ωραία η αγιογραφία τής Δευτέρας Παρουσίας τού Χριστού. Από τόν θρόνο τού Θεού βγαίνει τό Φώς καί φωτίζει τούς αγίους καί από τόν ίδιο τόν θρόνο τού Θεού βγαίνει ο πύρινος ποταμός στόν οποίο βρίσκονται οι αμαρτωλοί, πού σημαίνει ότι είναι άκτιστο αυτό τό πύρ. Αυτό σημαίνει ότι Παράδεισος καί Κόλαση υπάρχει από τήν πλευρά τού ανθρώπου καί όχι από τήν πλευρά τού Θεού. Έτσι, μέσα στήν Εκκλησία αγωνιζόμαστε νά θεραπευθούμε, ώστε όταν θά δούμε τό Φώς –γιατί όλοι θά δούν τόν Θεό καί οι αμαρτωλοί καί οι δίκαιοι– τότε ο Θεός νά γίνη Παράδεισος καί όχι Κόλαση. Αυτό γίνεται καί τώρα μέ τήν θεία Κοινωνία. Όσοι προετοιμάζονται κατάλληλα αισθάνονται μέσα τους τό Φώς, όσοι δέν προετοιμάζονται κατάλληλα, η θεία Κοινωνία γίνεται φωτιά, εις κρίμα καί εις κατάκριμα.

Οι άγιοι στήν Βασιλεία τού Θεού δέν θά έχουν μία στασιμότητα, όπως έλεγε ο Πλάτων, δέν θά ζούν στήν ευδαιμονία, όπως έλεγε καί ο ιερός Αυγουστίνος, αλλά θά έχουν μία διαρκή πρόοδο. Θά υπάρχη μία αεικίνητη στάση, μία στάσιμη κίνηση, κατά τόν άγιο Μάξιμο τόν Ομολογητή, ενώ οι αμαρτωλοί πού δέν μετανόησαν θά αποκτήσουν πώρωση, καί δέν έχουν αυτή τήν εξέλιξη.

10. Η εκκλησιαστική ιστορία

Ο Χριστός μέ τήν ενανθρώπησή Του έγινε άνθρωπος καί εισήλθε μέσα στήν Ιστορία. Η Εκκλησία εργάζεται στήν ιστορία καί τήν εξαγιάζει. Η πραγματική εκκλησιαστική ιστορία είναι οι βίοι τών αγίων. Η Ιστορία δέν θά τελειώση ποτέ, αλλά θά μεταμορφωθή. Υπάρχουν μερικοί πού λένε ότι μετά τήν Δευτέρα Παρουσία τού Χριστού θά σταματήση η Ιστορία. Ο π. Ιωάννης Ρωμανίδης έλεγε ότι αυτό είναι λάθος. Θά υπάρχη ιστορία μετά τήν Δευτέρα Παρουσία τού Χριστού, αλλά μέ άλλη μορφή, μεταμορφωμένη. Η ζωή τών αγίων είναι Ιστορία.

Οι άγιοι απέκτησαν τήν εμπειρία τού Θεού καί στήν συνέχεια χρησιμοποίησαν τίς εικόνες καί τίς λέξεις τού περιβάλλοντος γιά νά τήν εκφράσουν είτε μέ όρους είτε μέ τήν ζωγραφική είτε μέ τήν ποίηση. Προσέλαβαν στοιχεία από τήν εβραϊκή σκέψη, από τήν ελληνική φιλοσοφία καί από τόν Ρωμαϊκό πολιτισμό. Αυτό όμως έγινε μόνον γιά νά εκφράσουν τήν Αποκάλυψη καί όχι απλώς νά δημιουργήσουν θεολογία. Γι’ αυτό καί η Εκκλησία δημιουργεί πολιτισμό, αλλά δέν είναι πολιτισμός.

Ο σκοπός τής Εκκλησίας είναι νά οδηγήση τόν άνθρωπο στά άκτιστα ρήματα, όπως γράφει ο Απόστολος Παύλος, όταν ανέβηκε μέχρι τόν τρίτο ουρανό καί άκουσε άρρητα ρήματα τά οποία δέν μπορεί νά διατυπώση ο άνθρωπος. Όμως, αυτή η εμπειρία εκφράζεται, όσο είναι δυνατόν στά ανθρώπινα δεδομένα, μέ τίς εικόνες, τίς λέξεις καί, γενικά, τά στοιχεία τού περιβάλλοντος. Στήν πρώτη χιλιετία υπήρχε μιά ενιαία παράδοση σέ Ανατολή καί Δύση, μέ μικρές διαφορές. Αλλά σιγά-σιγά δημιουργήθηκε η σχολαστική θεολογία στήν Δύση, η οποία έδωσε προτεραιότητα στήν λογική καί όχι στόν νού. Αρνήθηκαν τήν μέθοδο τής γνώσεως τού Θεού, πού είναι η κάθαρση, ο φωτισμός καί η θέωση, δηλαδή αρνήθηκαν τόν ορθόδοξο ησυχασμό καί τήν θεοπτία καί περιορίστηκαν στήν λογική επεξεργασία τής εννοίας περί τού Θεού καί έτσι έφθασαν σέ πολλές αιρέσεις.

Μετά εμφανίσθηκαν οι Προτεστάντες, οι οποίοι απέρριψαν τήν σχολαστική θεολογία καί κράτησαν τόν ηθικισμό. Έτσι, έχουμε από τήν μία μεριά τόν σχολαστικισμό τών Παπικών, από τήν άλλη τόν ηθικισμό τών Προτεσταντών. Η Ορθόδοξη Παράδοση έχει τόν ησυχασμό - τήν νηπτική παράδοση, πού είναι η μέθοδος γιά νά φθάση κανείς στήν γνώση τού Θεού. Έλεγε ο π. Ιωάννης Ρωμανίδης, ότι άν ένας φοιτητής τής ιατρικής δέν μάθη τήν μέθοδο νά πραγματοποιή καλές χειρουργικές επεμβάσεις, τότε θά σκοτώνη τούς ανθρώπους. Όπως επίσης ο αστρονόμος πρέπει νά χρησιμοποιήση τό τηλεσκόπιο γιά νά δή τά αστέρια. Άν, αντί γιά τηλεσκόπιο, χρησιμοποιήση μικροσκόπιο, δέν μπορεί νά επιτύχη τόν στόχο του. Γιατί μέ τό μικροσκόπιο πρέπει νά δή τά μικρόβια, όχι τά αστέρια, καί μέ τό τηλεσκόπιο πρέπει νά δή τά αστέρια καί όχι τά μικρόβια. Άρα παίζει πολύ μεγάλο ρόλο η μέθοδος τήν οποία θά χρησιμοποιήση κανείς γιά νά θεολογή.

Αυτά είναι τά δέκα κεντρικά σημεία τής θεολογίας τού π. Ιωάννου Ρωμανίδη, πού δέν είναι δική του διδασκαλία, αλλά θεολογία τής Ορθοδόξου Εκκλησίας.

Συμπέρασμα

Τό συμπέρασμα είναι ότι ο Θεός είναι Τριαδικό Φώς Αυτός δημιούργησε τούς αγγέλους, οι οποίοι είναι φώτα πού χορεύουν γύρω από τό μεγάλο Φώς Αυτός δημιούργησε τό φώς τού ηλίου, καί όλον τόν κόσμο ο άνθρωπος μέ τήν δημιουργία του έχει νού, μέ τόν οποίο βλέπει τό Φώς τού Θεού, οπότε ζούσε στόν Παράδεισο μέσα στό άκτιστο Φώς ο άνθρωπος μέ τήν αμαρτία έχασε τήν κοινωνία τού Φωτός καί έπεσε σέ βαθύ σκοτάδι, αμαυρώθηκε, σκοτίσθηκε τό κατ’ εικόνα μέ τήν ενανθρώπηση τού Χριστού ήλθε τό αληθινό Φώς στόν κόσμο οι άνθρωποι μέσα στήν Εκκλησία μέ τά Μυστήρια καί τήν άσκηση καθαίρονται καί φωτίζονται γιά νά δούν τό θείο Φώς ο σκοπός τής Εκκλησίας είναι νά θεραπεύση τόν άνθρωπο, ώστε όταν δή τόν Θεό, κατά τήν Δευτέρα Παρουσία Του, νά τόν δή ως Φώς καί όχι ως πύρ.

Επομένως, η θεολογία τής Εκκλησίας είναι θεολογία πού έχει σχέση μέ τό Φώς. Αυτή είναι η παράδοση τής Εκκλησίας καί σέ αυτήν τήν προοπτική πρέπει νά κινήται η Δογματική τής Ορθοδόξου Εκκλησίας. Κάθε άλλη δογματική είναι ακαδημαϊκή, στοχαστική, ξένη πρός τήν διδασκαλία τών Προφητών, τών Αποστόλων καί τών Πατέρων.

Γιά νά δή κανείς τό κτιστό φώς τού ηλίου πρέπει νά υπάρχουν στόν περιβάλλοντα κόσμο τά φωτόνια, αλλά καί νά διαθέτη υγιή οφθαλμό. Άν υπάρχουν φωτόνια, αλλά ο άνθρωπος είναι τυφλός, καί άν έχη κανείς υγιή οφθαλμό, αλλά στόν χώρο δέν υπάρχουν φωτόνια, τότε δέν μπορεί νά δή τό φώς. Τό ίδιο γίνεται καί μέ τό άκτιστο Φώς τού Θεού. Αυτό τό Φώς λάμπει σέ όλη τήν κτίση, αλλά χρειάζεται μέ τήν Χάρη τού Θεού νά αποκτήσουμε υγιή οφθαλμό γιά νά δούμε τό άκτιστο Φώς, δηλαδή νά έχουμε καθαρό καί φωτισμένο νού. Αυτό είναι τό βασικό έργο τής Εκκλησίας, η οποία είναι ο φωτεινός νυμφώνας τού Χριστού, ως σώμα Του, στόν οποίο γιά νά ζή κανείς πρέπει νά διαθέτη ένδυμα γάμου, ένδυμα φωτός.

Αυτό ψάλλουμε στό Μυστήριο τού Βαπτίσματος μετά τήν ανάδυση τού βαπτιζομένου Χριστιανού από τήν ιερά Κολυμβήθρα: «Χιτώνά μοι παράσχου φωτεινόν ο αναβαλλόμενος φώς ως ιμάτιον, πολυέλεε Χριστέ ο Θεός ημών». Οπότε, είναι επίκαιρος ο ύμνος: «Λάμπρυνόν μου τήν στολήν τής ψυχής, φωτοδότα καί σώσον με».

Ο βαθύς σκοπός τής υπάρξεώς μας είναι νά δούμε τόν Θεό ως Φώς καί νά ζούμε στήν Ουράνια Εκκλησία μέσα στό Φώς. Αυτή είναι η διδασκαλία τών Προφητών, τών Αποστόλων καί τών Αγίων καί αυτό επανελάμβανε ο π. Ιωάνης Ρωμανίδης, αποφεύγοντας τόν σχολαστικισμό καί τόν ηθικισμό.

Ευχαριστώ πού μέ ακούσατε.–

ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΗ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ

ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2012

Read more: http://iereasanatolikisekklisias.blogspot.com/2012/02/blog-post_14.html#ixzz3Jb1AXRPz

Τιμωρία-Παιδαγωγία Θεού: Παρεξηγήσεις και εξηγήσεις.

«..οικτίρμων και ελεήμων ο Κύριος, μακρόθυμος και πολυέλαιος
ουκ εις τέλος οργισθήσεται, ουδέ εις τον αιώνα μηνιεί..».
Σε αυτον τον ψαλμο ο Προφηταναξ Δαυιδ, ο ανθρωπος συμβολο της μετανοιας, μας διαβεβαιωνει κατευθειαν, απο την βαθια προσωπικη του πειρα, μεσα απο τις συγκλονιστικες του βιου του εμπειριες.
Απο την δοξα των παλατιων εως τον διωγμο στην ερημο, απο το "παθος" στην "ανασταση", ενας ανθρωπος που εζησε απο την εσχατη απελπισια και αμαρτια, μεχρι την βαθεια και υπερ τα ανθρωπινα ορια μετανοια, για να περασει τελικα απεναντι, στην λυτρωτικα πυρινη και διακαη δοξολογια του Κυριου, χωρις ομως να παψει ποτε να εχει την σωζουσα μνημη των αμαρτωλων του πραξεων, κατα νυχτα και ημερα επι της κλινης και της στρωμνης του, απο ορθρου βαθεως εως εσπερας.
Μας βεβαιωνει λοιπον εμφατικα, ο Δαυιδ, οτι ο Κυριος, δεν εχει οριο, στην μακροθυμια Του, δεν υπαρχει τιποτα που να Τον φτασει, στο οριο της οργης και της υπομονης Του.
Επι αιωνες αιωνων, μακροθυμει και αναμενει, συγχωρει και παραβλεπει, νουθετει και περιμενει, την ανθρωποτητα, που ομοιαζει με ενα νηπιο,

το οποιο αλλου πατα και αλλου βρισκεται, ανεπιγνωστο μεσα στο ιδιο το περιβαλλον του, μωραινουσα και αυτη μεσα στα παραστρατηματα της, στην ληθη της, στην αγνοια κινδυνου της, και τελος την αυτοκαταδικη της, και την αποστασια της απο την Αγαπη Του.

Παλιν και πολλακις η ανθρωποτητα φτανει να ψιθυριζει σχεδον υποκωφα αλλοτε, η να κραυγαζει εν απογνωσει, λογω και εργω, αλλοτε παλι, ενα γνωστο ρεφραιν απο ενα επιτυχημενο νεοελληνικο ασμα:

"Στην μεση του δρομου σταθηκα.
Θεε μου, που ειμαι; Χαθηκα.."

Οταν ομως αυτο γινεται εν επιγνωσει, τοτε ειναι αρχη μετανοιας, ειναι μια ειλικρινης αυτογνωσια του αδιεξοδου.
Ειναι μια ευλογια μεσα στην ανταρα του νοος, που περικλειστη υπο των επιλογων της, καταληγει να ειναι καταρα.

Ομως δυστυχως αυτη ειναι η εξαιρεση. Δαυϊδ, δεν υπαρχουν πολλοι.

Και δεν γινεται ετσι η κραυγη αυτη, παρα σε ελαχιστες περιπτωσεις να βγει υπο αυτο το νοημα, απο βαθους ψυχης και καρδιας, το οποιο παντοτε αποτελει, σπλαχνικο αποτελεσμα, μυστικου φωτισμου, παρα του Παντελεημονος Θεου, ελκομενο και αυτο απο καποιο ψιγμα καλης και αγαθης προαιρεσεως σε οσες ακομα μη πορρωμενες καρδιες.

Τοσο η Παλαια Διαθηκη, οσο και η Καινη, τοσο ο Νομος, οσο και η εποχη της Χαριτος, που τον επληρωσε, μας διδασκουν οτι ο Θεος, δεν ειναι Θεος αναρχιας, αταξιας, απειθαρχιας και ασυδοσιας, δεν ειναι Θεος δυσαρμονιας και εγκαταλειψεως, ουτε αφησε τον κοσμο να ανεμοδερνεται σε μια ανερματιστη πορεια, δεν ειναι Αγαπη χωρις Δικαιοσυνη, και επ'ουδενι φυσικα δεν ειναι ενας Πατερας, που δεν νουθετει τα παιδια Του.

Στις μερες μας, μια νεωτεριζουσα θεολογικη νοοτροπια, τονιζει συνεχως οτι: "ο Θεος δεν τιμωρει".

Ναι, αλλα.. αυτο ειναι ολο;

Ενταξει να πουμε και εμεις, δεν τιμωρει, αλλα τι σημαινει αυτο στην πραξη;

Δεν οφειλει να ειναι αυτο μια πανακεια, μια βολικη φιλοσοφικη θεωρηση της συμπεριφορας του Θεου, μεσα στην ιστορια, ενα κλισε για καθε χρηση, αλλα χρειαζεται λογικη και πρακτικη εξηγηση επι του πεδιου της ζωης.

Αυτο εχει γινει απολυτα παρεξηγησιμο απο πολλους.
Απαιτειται να μην υιοθετειται ακριτα και ελαφρα τη καρδια.

Δεν ειπωθηκε για να αναπαυει την καθε λογης αρρωστη επιλογη μας, πριν και μετα, ουτε για να μας αφηνει μια πονηρη σκεψη στο πισω μερος του νοος μας, οτι ταχα θα κανουμε εσαει οτι μας κατεβει, και ενταξει, θα τα βολεψει ο Θεος, κατω απο το χαλι..

Συνηθως γινεται παλι αυτο, απο αυτους οι οποιοι εχουν ελλειψη θεολογικης παιδειας, και δεν εχουν μπει ποτε στον κοπο να μελετησουν τα θεια γραμματα, τοσο τις Γραφες οσο και τις ερμηνειες των Πατερων.

Αποτελεσμα, ειναι μεσα στο λογικο τους, να αποστερουν απο τον Θεον, καθε δυνατοτητα και ικανοτητα,
να παιδαγωγει τα παιδια Του, και ας μην ξεχναμε ποτε μα ποτε οτι ολοι και ολα, ειναι πλασματα και παιδια Του,
και οντολογικα και ουσιαστικα του ανηκουν, εστω και μεσα στην αδιανοητη ελευθερια που τους εχει δωρησει.

Ενω ο Θεος εχει κανει το αδιανοητο για τον ανθρωπο, δηλαδη οχι μονο να τον δημιουργησει και να τον φερει στην υπαρξη, εκ του μη οντος, δωριζοντας παραλληλα ολα τα απεικονισματα της θεϊκης Του πανσοφιας, αλλα τον αντιμετωπιζει και εδω ειναι το φοβερο, σαν ενα αυτονομο υπαρκτικο γεγονος, που δυναται να Τον αγνοησει, να Τον απορριψει, και σαν να συν-υπηρχε μαζι του παντοτε, και θα διαιωνιστει παλι μαζι Του, σε μια ανεσπερη και ατελευτητη μακαριοτητα κοινωνιας,
με τετοιο λοιπον ακατανοητο για τους μικρους μας νοες, σεβασμο και αγαπη στεκεται μπροστα στο πλασμα Του, σαν Ισος προς ισον.

Αποστερουν απο τον Θεον, την αμετρη σοφια Του, το να μετερχεται χιλιους μυριους - απειρους τελικα, τροπους, να διδει το καταλληλο φαρμακο για την αντιστοιχη ασθενεια, να ανοιγει μια πορτα ανελπιστη μεσα σε ενα φαινομενικα οριστικο αδιεξοδο.

Ενας λοιπον Θεος, που στις ημερες μας ιδιως, εντελως λανθασμενα, και επιπολαια θεωρειται απαθης, σχεδον αδιαφορος, ανενεργος, αμετοχος, σαν να περιμενει απλα το τελος, οπως ενας τηλεθεατης μια ταινια, στην οποια δεν εχει κανενα τροπο αλληλεπιδρασης, απλα παρακολουθει παθητικα τα δρωμενα.

Ενας Θεος που θεωρειται οχι με την θεολογικη εννοια του ορου, απαθης και αναφης, δηλαδη κατα τα θεϊκα-υποστατικα, ιδιωματα Του, γιατι αυτο ειναι απολυτα ορθον, αλλα φυσικα δεν το σκεφτονται ετσι παρα ελαχιστοι, την γνωση κατεχοντες, αλλα απαθης με την κακη εννοια του ορου, οσον αφορα στην σχεση Του, την μη αλληλεπιδραση Του, δηλαδη με τα πλασματα Του.

Ενω οι Γραφες βριθουν, γεμουν, πλειστα οσα παραδειγματα, δικαιας οργης και τιμωριων του Θεου, επι του αγαπημενου μαλιστα λαου Του, αυτου δηλαδη του ιδιου του Ισραηλ, που συμπορευτηκε επι αιωνες με τον Θεο, μερα νυχτα, ετη επι ετων, συνοδοιπορησε χερι χερι μαζι Του, μεσα στις αγονες ερημους, τοσο τις γηϊνες, οσο και τις υπαρκτικες, περασε δια πυρος και σιδηρου, θεωθηκε αλλα και απο-θεωθηκε, εν τελει, ιδια ευθυνη και επιλογη του.

Θα πει καποιος; Μιλας για τον Θεο της Δυσεως;
Toν πλαστο Θεο που εχουν οι περισσοτεροι συγχρονοι ανθρωποι κατα νουν;
Aυτον της μεταμοντερνας αθεϊας και της μεταχριστιανικης διανοησης;

Αυτον που πρεπει να τον τρεμουμε και να τον φοβομαστε με εναν παθητικο πρωτογονο τρομο, εναν μην πνευματικο φοβο αγαπης αλλα μια ιεροεξεταστικη φοβια, ενοχικη και αποτροπαια;

Τον νομικιστη, τον εκδικητικο, τον ατεγκτο ανεξιλεωτο τιμωρο, που εφερε την σφραγιδα του παπικου καθεστωτος και προκαλεσε την εν μερει δικαια προτεσταντικη μεταρρυθμιση και εν τελει την ισως μεσα στην απελπισια της παλι εν μερει λυτρωτικη δυτικη αθεϊα;

Οχι και παλι οχι.

Αυτος ο "Θεος", ειναι αποτελεσμα εργων χειρων ανθρωπων.
Ομοιωμα και ειδωλο, ασεβες και ιδιοτελες, οργανο εξουσιας και καταπιεσης,
κερδοφορο φοβητρο και φυλακη πνευματος και συνειδησεων.

Ειναι ο τριτος πειρασμος, στον οποιο η εκπεσουσα δυτικη εκκλησια, υπεπεσε, και καταδυναστευσε επι αιωνες την δυσμοιρη Ευρωπη, και οχι μονο, ολον σχεδον τον κατοικουμενο κοσμο, διαμεσου της αποικιοκρατιας.

Ισως παρορμητικα και εχοντας υπ'οψιν αυτα τα ιστορικα ολοτελα υπαρκτα γεγονοτα, που τραυματισαν σχεδον ανεπανορθωτα την εννοια του παιδαγωγου Θεου Πατρος, στον δυτικο κοσμο, πολλοι θεολογουν με μια αποστροφη προς την ιδιοτητα αυτη του Κυριου.

Γιατι θα αναρωτηθει καποιος, απο την αλλη, και ευλογα, κατα τα ανθρωπινα μετρα.

Ποιος πατερας, που εχει σωας τας φρενας, και το φιλτρο της πατρικης αγαπης αθικτο, αφηνει να χαθει το παιδι του, το σπλαχνο του, χωρις να το συμβουλευσει να το νουθετησει, να του νομοθετησει ορια και να του δωσει προτυπα,
προσανατολισμο και νοημα, με σκοπο παντοτε αγαθο κατα νουν και καρδια, και καθολου τον δολιο σκοπο της κυριαρχιας, και της επιβολης, η της εγωπαθους προβολης ισχυος, αλλα εχοντας ως μοναδικο κινητρο και ελατηριο, την εναγωνια ενατενιση και τον πονο του γονιου που το εφερε στον κοσμο;

Βλεποντας το παιδι, να φτανει ειτε εν αγνοια, ειτε εν συνειδησει, ειτε επιπολαια, ειτε αντιδραστικα, σε φαση απωλειας, σε φαση αυτοαναιρεσης, ποιος πατερας δεν θα μεταχειρισθει καθε μεσο ωστε να το σωσει;

Ποιος λογικος πατερας θα αφησει το μικρο παιδακι του, ολοτελα ανεξελεγκτο να διασχισει εις τελους, μια λεωφορο με τεσσερις λωριδες ανα κατευθυνση, οπου η μεση ταχυτητα, των αυτοκινητων ειναι 120 χλμ, μονο και μονο για να μην "εγκλωβισει" την προσωπικη του ελευθερια, και να το αφησει να γινει κιμας;

Μηπως το δυνατο σφιξιμο του χεριου του παιδιου, και η πατρικη δυνατη φωνη, ακομα και ενα χτυπημα στο μαλακο πισω μερος του σωματος του, η το εμποδισμα του βαδισματος του, ειναι ξερες "τιμωριες" χωρις λογο και μη προφυλακτικες της ιδιας του της ζωης;

Κανεις σοφρων δεν θα σκεφτει οτι λαθος πραττει ο πατερας αυτος.

Ετσι κατ'αναλογιαν, πορευεται και πραττει ο Θεος. Ακριβως ετσι.
Πατερας πανω απο τους πατεραδες, και Γονιος πανω απο τους γονεις.

Η ιδια η συμπασα ανθρωποτητα, ομοιαζει με ενα παιδακι.
Χρηζει παιδαγωγικης και τιμωρητικης ακομα αγωγης.

Ας δουμε τις Γραφες, και την λειτουργια του απαραβατου πνευματικου νομου. Αυτο λενε.

Οσο και εαν ξενιζει αυτο, καποια μοντερνα θεολογικα μυαλα, η ανθρωποτητα νηπιαζει επικινδυνα. Και ας περνανε οι αιωνες.

Παιζει εν ου παικτοις, παιζει με θανασιμα παιχνιδια, παιζει παιχνιδια εις βαρος των αδυνατων, παιζει με την φωτια και τον διαβολο.
Παιζει με την αγνοια της, και τον αιωνιο θανατο της. Παιζει τα ρεστα της, σε μια παρτιδα που την εχει στησει για να χασει.

Και απεναντι, ενας Θεος, που εφτασε στα ορια της πατρικης απογνωσεως, σε μια ανθρωποπαθη αλληγορια, ας μου επιτραπει, αυτη η λεκτικη παρεκτροπη.

Ειδε το πλασμα Του, να χανεται στην ληθη, να Τον ξεχνα δια παντος, να περνα στην ζωωδη κατασταση,
να μην εχει προοπτικη και διεξοδο.

Επετρεψε εναν Κατακλυσμο, μια καταστροφη των Σοδομων, και τον ιδιο τον Ισραηλιτικο λαο Του, αυτον τον ευσεβη και συναμα δυσσεβη, τον πιστο και συναμα απιστο, τον λατρευοντα και συναμα υβριζοντα, να γινεται αθυρμα των ανομων χειρων και ερμαιο αναμεσα στα εθνη τα ειδωλολατρικα η δουλικο παιχνιδι και οργανο κερδους στα χερια του Φαραω.

Καποιοι σκανδαλιζονται, κολλαει ο λογισμος τους; Οχι δεν τιμωρει ο Θεος.

Μα βεβαια, δεν τιμωρει οταν η σκεψη σταματα στην τιμωρια, και ο λογισμος, επιπολαια αψηφα το οφελος.
Οταν καποιος μου δειχνει εναν φαρο, και εγω σταματω το βλεμμα μου στα σκοτεινα βραχια, πως θα δω το φως, και δεν θα του πω, οτι δεν υπαρχει αυτο το οποιο μου δειχνει;

Ενανθρωπησε για να σωσει τον κοσμο, απο τον ιδιο τον κοσμο, τον κακο δηλαδη εαυτο του κοσμου, αλλα και τους πικρους δυναστες του, τον διαβολο και τον θανατο.

O ιδιος Θεος που εδωσε κατακλυσμο, ο ιδιος Θεος Σταυρωθηκε, και εδωκε ημιν την αιωνιον ζωην και το Μεγα Ελεος.

Η τιμωρια και η παιδαγωγια λοιπον του Θεου, δεν ειναι στα ανθρωπινα μετρα.
Ειναι λυση και οδος. Αιωνια και οχι προσκαιρη. Με το μετρο της απειροτητας μετραει ο Θεος.

Ο ιδιος Θεος που τιμωρει τον εκαστοτε ασεβη σατανολατρη ιερεα του Βααλ, (700 εσφαξε ο π.Ηλιας στην παλαια Διαθηκη) , και υπαρχουν μυριαδες απο δαυτους ανα τις εποχες, σωζει με την πραξη Του αυτη και τους ιδιους, τους αμαρτανοντας, απο αναριθμητα επιπλεον και ακομα παραπερα δεινα, διδοντας ενα τελος στην ασεβεια τους, και απαλλασοντας τους απο πολυ φρικτοτερες βασανους, αλλα και μυριαδες ακομα ευσεβεις η και αδιαφορους, που παραδειγματιζονται με την τιμωρια αυτη και μεταβαλλουν νουν, και σωζονται.

Ενεργωντας λοιπον σε πολλαπλα υψηλοτερο και αφταστο επιπεδο απο αυτο του μικροσκοπικου νοος μας, ο Κυριος και Θεος, πετυχαινει με μια ενεργεια πολλα αγαθα αποτελεσματα, σε μη χρονικα περιορισμενο επιπεδο.

Παραδειγματικα, παιδαγωγικα, ιστορικα, σωτηριολογικα, αποτρεπτικα, και οτι βαλει ο νους μας.

Ας μην στεκομαστε λοιπον στα φαινομενα, θεολογοι και μη, και ας μην βλεπουμε στα μυχια της καρδιας μας,
ανομολογητα και με καποια εσωτερικη αθωα-δολιοτητα, εναν "σαδιστη" και "τιμωρο" Θεο, και ας μην το λεμε δημοσια, για ολα αυτα που μας επισυμβαινουν ως αποτελεσμα της α-σοφιας και της α-λογιας μας, αλλα ας προχωρουμε στα βαθυτερα και ουσιαστικοτερα, βλεποντας και ελπιζοντας, οτι καθε τιμωρια, καθε παιδαγωγια, καθε θλιψη, και καθε προσκαιρη ακατανοητη ισως, η και ασηκωτη ακομα, για την βολικη μας αμαρτωλη, και ναρκωμενη επαναπαυση, Ακτιστη Ενεργεια του Θεου αποσκοπει, μονο και μονο στην σωτηρια του ανθρωπου, που πραγματικα εαν δεν ειχε το Παντεποπτικο βλεμμα και την κραταια Δεξια Του Κυριου απο πανω του, θα ειχε εξαφανιστει προ πολλου απο προσωπου γης, και ειχε χαθει στην ληθη και την ανυπαρξια, μαζι με τον αλαστορα αιωνιο εχθρο του.

Ο Παναγαθος Τριαδικος Θεος, ειναι Πατερας, και οπως η επιγεια εικονα Του, ο σαρκικος δηλαδη πατερας, θα τιμωρησει, θα παιδαγωγησει, θα νουθετησει, θα κανει οτι μπορει, και θα μεταχειριστει καθε μεσο, ωστε να σωσει το παιδι του, και να το φερει σε οδο λυτρωσεως και χαρας, αυτην την χαρα που μονο Αυτος μπορει να προσφερει χωρις ανταλλαγμα, αλλα και χωρις τελος.

Ας μην Τον ευνουχιζουμε νοητικα, με τις βολικες και εφησυχαστικες φιλοσοφικες θεολογιες μας.

Ειναι αλλο τι θεωρουμε εμεις για τον Θεο, υποκειμενικα, και κατα πως μας βολευει και αλλο πως δρα πραγματικα ο Θεος για να σωσει τον κοσμο.


Δοξα τω Θεω, νυν και αει.

ΓΙΑΤΙ Ο ΘΕΟΣ ΔΕΝ ΤΙΜΩΡΕΙ ΤΟΥΣ ΑΔΙΚΟΥΣ ;

Βλέπω συχνά στήν κοινωνία πού ζώ, κάποιοι πλούσιους μπαμπέσηδες, με μέσον καί πολιτικά κόλπα να φτιάχνονται, να διορίζουν τα παιδιά τους, στουρνάρια μέ πατέντα, και, ( να μέ συγχωρείται για την έκφραση), να τούς έρχονται δηλαδή σε όλα εξάρες, κι΄ εμείς κάτι φτωχοί να μή μπορούμε να πάρουμε ούτε σπίτι. Γιατί γίνονται αυτές οί αδικίες; καί πώς ο Θεός το επιτρέπει;

Πέτρος Ζ., Περιστέρι, Αθήνα

Αγαπητέ φίλε.
Καταλαβαίνουμε τήν σχετική αγανάκτησή σας, αλλά πολλές φορές κρίνουμε κάποια πράγματα κοιτάζοντας μόνο τα εξωτερικά φαινόμενα πού πολλές φορές μπορεί κι΄ αυτά να μάς ξεγελάνε... 
Δέν αρνούμεθα βέβαια ότι υπάρχουν καί κάποιοι αετονύχηδες τής καθημερινότητας πού λύνουν τα προβλήματά τους με ένα τηλεφώνημα, μέ κάποιες ισχυρές γνωριμίες, ίσως καί μ΄ ένα ντενεκέ ...λάδι άν θυμηθούμε καί παλαιότερες εποχές...
Όμως, είναι παρατηρημένο επίσης ότι " κάθε παράβαση καί παρακοή λαμβάνει ένδικο μισθαποδοσία..." όπως αναφέρει καί η Αγία Γραφή, καί μέσω διαφόρων τρόπων καί μυστικών ατραπών, κάποιοι πληρώνουν τίς πονηρίες τους, έστω κι΄ άν έχουν περάσει χρόνια από τότε πού έγιναν τα συμβάντα. 
Γιατί οί πονηροί, φαίνεται εξωτερικά μέν ότι προκόβουν αλλά στό βάθος της ψυχής τους καί πίσω από τα κλειστά παραθυρόφυλλα του σπιτιού τους υπάρχει τόσο άγχος καί τόση θλίψη... Μή μάς ξεγελούν τά πλατειά χαμόγελα, καί τα χαρούμενα λόγια πρός τόν έξω κόσμο, γιατί στόν "έσω κόσμο τους" συνηθέστατα ζούνε τραγικές καταστάσεις...
Βαριές ασθένειες, χειρουργεία, ατυχήματα, τροχαία ξεκληρίσματα καί αναπηρίες, διαζύγια δικά τους καί των παιδιών τους, διαλυμένες οικογένειες, κλπ-κλπ .... Όχι βέβαια ότι όλα όσα βλέπουμε αφορούν τούς "κακούς" τής κοινωνίας καί οί υπόλοιποι είναι οί λεγόμενοι "καλοί", αλλά τίποτα δεν έρχεται καί στήν τύχη γιατί τόσο η ζωή όσο καί ο θάνατος είναι στα χέρια του Παντοκράτορος Θεού καί τύχη δεν υπάρχει !
Ο Θεός δεν ευδοκεί λοιπόν τό άδικο, αλλά μάς περιμένει όλους να μετανοήσουμε αποβλέποντας στήν σωτηρία της ψυχής μας. Παραθέτουμε παρακάτω μία μικρή διδακτική ιστορία πού νομίζουμε δίνει καί απάντηση στην ερώτησή σας...
" Kάποτε λοιπόν ένας άγιος γέροντας προσευχόταν στο Θεό να του αποκαλύψει γιατί άνθρωποι δίκαιοι και ευσεβείς είναι φτωχοί, δυστυχούν και αδικούνται, ενώ πολλοί, άδικοι και αμαρτωλοί, είναι πλούσιοι και αναπαύονται, και πως ερμηνεύονται οι κρίσεις του Θεού...
O Θεός, θέλοντας να τον πληροφορήσει, του έβαλε στην καρδιά λογισμό να φύγει καί νά κατέβει στον κόσμο... 
Περπατώντας λοιπόν ο γέροντας, βρέθηκε σ' ένα δρόμο πλατύ, όπου περνούσαν πολλοί άνθρωποι. Eκεί υπήρχε ένα λιβάδι και μια βρύση με καθαρό νερό. 
OAββάς κρύφτηκε στην κουφάλα ενός δέντρου και σε λίγο είδε, πρώτα - πρώτα να περνά ένας άνθρωπος πλούσιος που ξεπέζεψε και κάθισε να φάει. Eκεί που αναπαυόταν βγάζει ένα πουγκί με 100 χρυσά νομίσματα για να τα μετρήσει. Aφού τα μέτρησε, νόμισε πως τα έβαλε πάλι μέσα στο ρούχο του, εκείνα όμως τού έπεσαν στη γη χωρίς να το καταλάβει... 
Σηκώθηκε λοιπόν και καβαλίκεψε το άλογο του αφήνοντας εκεί τα φλουριά... 
Σέ λίγο πέρασε από κει ένας δεύτερος,  οδοιπόρος αυτός, καί σταμάτησε για να πιει νερό. Bρίσκει όμως τίς λίρες, τίς παίρνει, και φεύγει γρήγορα...

Kατόπιν ήλθε ένας άλλος, τρίτος αυτός καί φτωχός πεζοδρόμος, φορτωμένος και κουρασμένος και κάθισε κι αυτός ν' αναπαυθεί. 
Eνώ έβγαζε ένα παξιμάδι για να φάει, έρχεται ο πλούσιος, πέφτει πάνω στο φτωχό και του λέει με θυμό: 
"Γρήγορα, δώσε μου τίς λίρες που βρήκες". 
O φτωχός με όρκους μεγάλους έλεγε πως δεν είδε τέτοιο πράγμα. Tότε ο πλούσιος άρχισε να τον δέρνει με τη βίτσα του λουριού του αλόγου του, και μ' ένα χτύπημα στά μηνίγγια τον σκότωσε... Μετά, άρχισε να ψάχνει όλα τα ρούχα και τα πράγματα του φτωχού, και μή βρίσκοντας τίποτα, έφυγε πολύ λυπημένος...

OAββάς κρυμμένος στο δένδρο, βλέποντας όλα αυτά έκλαιγε και σπαρασσόταν η καρδιά του για τον άδικο φόνο και παρακαλώντας τον Kύριο, έλεγε: 
"Kύριε, μά δεν βλέπεις το άδικο; Και πώς η αγαθότητα Σου υπομένει όλη αυτή τήν κατάσταση ; "
Tότε παρουσιάστηκε ένας άγγελος και του είπε: 
"Mη λυπάσαι, Γέροντα, γιατί όλα αυτά γίνονται με τη θέληση του Θεού, κι΄ όχι στήν τύχη καί από μόνα τους ! 
Άλλα λοιπόν γίνονται κατά παραχώρηση Θεού ( δηλαδή τα επιτρέπει...), άλλα γίνονται για παίδευση ( λόγω προηγούμενων αμαρτιών τών ανθρώπων ), και άλλα γίνονται για οικονομία ( ελάφρυνση καταδίκης) πρός αυτούς τούς ανθρώπους...
Mάθε λοιπόν ότι αυτός που έχασε τίς λίρες ( ο πλούσιος ),  είναι γείτονας τού δεύτερου, δηλαδή εκείνου που τίς βρήκε. O δεύτερος είχε ένα περιβόλι αξίας 100 λιρών, αυτός δε ο πλούσιος ως πλεονέκτης που ήταν, το πήρε πιάνοντας τούς δικαστές  μόνο για 50 λίρες !

Kι επειδή παρακαλούσε ο φτωχός περιβολάρης το Θεό να κάνει εκδίκηση, οικονόμησε έτσι ο Θεός και του τα έδωσε διπλά, ώστε αντί 50 χρυσά νομίσματα, νά πάρει δηλαδή τα 100, πού πραγματικά άξιζε νά πάρει ! 
Μάθε ακόμη, ότι εκείνος που φονεύθηκε άδικα, είχε κάνει παλαιότερα ένα φόνο, επειδή όμως μετά είχε έργα χριστιανικά και θεάρεστα μετανοώντας ειλικρινά μέ κλάματα καί οδυρμούς γιά το αμάρτημά του καί εξομολογούμενος σε ιερέα, γι΄ αυτό θέλοντας ο Θεός να τον σώσει και να τον καθαρίσει καί από την αμαρτία του φόνου, οικονόμησε να σκοτωθεί άδικα καί ο ίδιος, για να σωθεί έτσι, κάπως η ψυχή του... 
Aυτός δε ο πλούσιος καί πλεονέκτης που έκανε το φόνο, έμελλε να κολαστεί από τη φιλαργυρία καί την πλεονεξία του γι' αυτό τον άφησε ο Θεός να πέσει στο αμάρτημα του φόνου, για να πονέσει η ψυχή του και να ζητήσει καί αυτός κάποια μετάνοια... 
Kαι να τώρα, ήλθε καί σ΄ αυτόν η μετάνοια καί σε λίγο αφήνει τον κόσμο και πάει να γίνει μοναχός... 
Λοιπόν, πήγαινε τώρα στο κελί σου και μην πολυεξετάζεις τις κρίσεις του Θεού, γιατί αυτές είναι ανεξερεύνητες και ανεξιχνίαστες καί δεν μοιάζουν καθόλου μέ τίς ανθρώπινες κρίσεις..."
ΟAββάς, αφού άκουσε όλα αυτά από τον άγγελο, σηκώθηκε χαρούμενος καί δόξασε το Θεό !

Αγαπητέ αδελφέ, κάπως έτσι περίπου είναι οί κρίσεις  τού Θεού, κι΄ εμείς άς φροντίζουμε να είμαστε μέσα στίς εντολές Του, ώστε να μή πέφτουμε μέσα στίς τιμωρίες Του... 
Φιλικά

Πότε, γιατί και πως μας τιμωρεί ο Θεός όταν αμαρτάνουμε;

---

Ερώτηση: Πότε, γιατί και πως μας τιμωρεί ο Θεός όταν αμαρτάνουμε;

Απάντηση: Η τιμωρία από το Θεό είναι ένα γεγονός που συχνά οι πιστοί αγνοούν στη ζωή τους. Συχνά παραπονιόμαστε από τις συνθήκες της ζωής μας χωρίς να συνειδητοποιούμε ότι πρόκειται για συνέπειες από την ίδια μας την αμαρτία και αποτελούν μέρος της τιμωρίας που ο Θεός μας επιβάλλει με αγάπη και έλεος. Η εγωιστική άγνοια μπορεί να οδηγήσει στην διαμόρφωση μιας αδιάκοπης αμαρτίας η οποία με τη σειρά της να προκαλέσει ακόμα μεγαλύτερη τιμωρία.

Η επιβολή πειθαρχείας δεν πρέπει να μπερδεύεται με την σκληρόκαρδη τιμωρία. Ο Θεός μας τιμωρεί γιατί μας αγαπάει και επιθυμεί ο καθένας μας να είναι άγιος. «Γιε μου, μη καταφρονείς την παιδεία τού Κυρίου, και μη αθυμείς όταν ελέγχεσαι απ' αυτόν• επειδή, ο Κύριος ελέγχει όποιον αγαπάει, όπως ο πατέρας τον γιο του, στον οποίο αρέσκεται» (Παροιμίες 3:11-12; δες επίσης προς Εβραίους 12:5-11). Ο Θεός χρησιμοποιεί δοκιμασίες και διάφορες δυσκολίες για να μας στρέψει στον εαυτό Του μετανοιωμένους. Το αποτέλεσμα από το ότι μας επιβάλλει πειθαρχία είναι η ενδυνάμωση της πίστης μας και η ανανέωση των δεσμών μας μαζί Του (Ιακώβ 1:2-4), από την άλλη καταστρέφεται η εξουσία που έχει αυτή η αμαρτία επάνω μας.

Η τιμωρία του Θεού συνεργεί για το καλό μας, για να μπορεί ο Θεός να δοξαστεί στη ζωή μας. Εκείνος θέλει να δείξει άγια ζωή που να αντικατοπτρίζει την νέα ουσία που μας έχει δώσει: «αλλά, καθώς εκείνος που σας κάλεσε είναι άγιος, έτσι κι εσείς να γίνετε άγιοι σε κάθε διαγωγή• επειδή, είναι γραμμένο: «Άγιοι να είστε, επειδή εγώ είμαι άγιος» (1 επιστολή Πέτρου 1:15-16).

ΔΕΝ ΤΙΜΩΡΕΙ Ο ΘΕΟΣ;

     Πολλοί, ιδίως δημοσιογράφοι, άλλα και θεολόγοι και κληρικοί, ιδίως φαύλοι, υποστηρίζουν, ότι ό Θεός δεν τιμωρεί. Και γιατί δεν τιμωρεί; Διότι, λέγουν, ό Θεός είναι αγάπη. Ναι, ό Θεός είναι αγάπη. Και μάλιστα εσταυρωμένη αγάπη. Για μας ό Θεός από απέραντη αγάπη έγινε σαν εμάς, άνθρωπος, και υπέστη το φρικτότερο μαρτύριο, τη σταύρωση

    .Άλλ' αφού ό Θεός είναι αγάπη, και μά­λιστα ασυγκρίτως μεγαλύτερη από την ιδική μας αγάπη, γιατί με την παντοδυ­ναμία του δεν αποτρέπει τόσα κακά, πού συμβαίνουν στον κόσμο; Γιατί σει­σμοί; Γιατί ηφαίστεια; Γιατί Βεζούβιοι; Γιατί τυφώνες και κυκλώνες; Γιατί πλημ­μύρες και κατολισθήσεις; Γιατί τρικυ­μίες και ναυάγια; Γιατί τσουνάμια και καταποντισμοί; Γιατί άγρια θηρία και κατασπαραγμοί ανθρώπων; Γιατί λιμοί και λοιμοί, πείνες και επιδημίες; Γιατί ασθέ­νειες, μάλιστα οδυνηρές και πολυχρό­νιες; Γιατί πυρκαϊές; Γιατί πόλεμοι, βα­σανιστήρια, σφαγές και απερίγραπτες θηριωδίες και φρικαλεότητες; Εγώ, καί­τοι έχω αγάπη ασυγκρίτως μικρότερη από την αγάπη του Θεού, αν είχα τη δύναμη, θα απέτρεπα όλα τα κακά, όλες τις καταστροφές, όλες τις συμφορές, πού συμβαίνουν στον κόσμο. Γιατί ό Θεός, ερωτώ πάλι, πού έχει ασυγκρίτως μεγα­λύτερη αγάπη από μένα, άλλα και παν­τοδυναμία, δεν αποτρέπει τα τόσα κακά;

    Ό Θεός είναι βεβαίως αγάπη. Άλλ' είναι και δικαιοσύνη. «Δίκαιος Κύριος και δικαιοσύνας ήγάπησεν, ευθύτητας είδε το πρόσωπον αύτού» (Ψαλμ. 10:7). Όταν δε εμείς οι άνθρωποι κάνουμε κατάχρηση της αγάπης τού Θεού, τότε τον λόγο λαμβάνει ή δικαιοσύνη τού Θεού και τιμωρεί την ασέβεια. Έχουν επιπο­λαιότητα και άγνοια της Γραφής όσοι ισχυρίζονται, ότι ό Θεός δεν τιμωρεί. Γεμάτη είναι ή Γραφή από λόγια και πα­ραδείγματα, πού δείχνουν, ότι ό Θεός τιμωρεί αμαρτίες και ασέβειες. Από τα αναρίθμητα αναφέρουμε εδώ ορισμένα μόνο.

    Ό Θεός δεν απείλησε τιμωρία με θά­νατο, αν οι πρωτόπλαστοι παρέβαιναν την εντολή του; Και δεν πραγματοποίη­σε την απειλή του, όταν ή παράβαση συνέβη; Την ήμερα της παραβάσεως δεν τούς έδιωξε από τον παράδεισο και από κοντά του, πράγμα πού σημαίνει πνευματικό θάνατο; Και κατόπιν δεν επέφερε και τον σωματικό θάνατο; Γιατί ό θάνατος είναι δυσάρεστος; Δεν είναι και για άλλους μεν λόγους, αλλά και διό­τι είναι ποινή, πού επιβλήθηκε στον άνθρωπο λόγω της αμαρτίας;

    Ό Θεός μετά την αμαρτία δεν υπέτα­ξε την κτίση στη φθορά; Δεν λέγει ό Απόστολος, «τη ματαιότητι ή κτίσις ύπετάγη, ούχ εκούσα, αλλά διά τον ύποτάξαντα»; (Ρωμ. 8:20). Ό Θεός δεν διέταξε στην έρημο τα φίδια να δαγκώ­νουν και να θανατώνουν τούς Ισραη­λίτες; Ό Θεός δεν διέταξε αρκούδες και κατασπάραξαν μερικά παλιόπαιδα, πού κορόιδευαν τον προφήτη Ελισαίο; Ό Θεός δεν αποστρέφει το πρόσωπο του και ταράσσονται τα σύμπαντα; Από το ύψος της μεγαλοσύνης του ό Θεός δεν ρίπτει ένα βλέμμα στη γη και την κάνει να τρέμει; Δεν εγγίζει τα όρη και εκρή­γνυνται ηφαίστεια;

Άγιος Κύριλλος Αλεξανδρείας: Τι σημαίνει "η εκ Θεού τιμωρία"

Αγ. Κυρίλλου Αλεξανδρείας – Η εκ Θεού τιμωρία σημαίνει την εκ Θεού εγκατάλειψη.
(απόσπασμα από την Ερμηνεία εις τον Ησαΐαν)

Ερμηνεύοντας το Ησαΐας 1.8: «ἐγκαταλειφθήσεται ἡ θυγάτηρ Σιὼν ὡς σκηνὴ ἐν ἀμπελῶνι καὶ ὡς ὀπωροφυλάκιον ἐν σικυηράτῳ, ὡς πόλις πολιορκουμένη·»

ο Άγ. Κύριλλος Αλεξανδρείας λέγει˙

Ελεεινή η κατάσταση. Πως δηλαδή δεν είναι άξια για θρήνους και κραυγές; Γιατί εκείνη που ήταν κόρη στο παρελθόν και είχε τιμηθεί με αυτή την ονομασία και ήταν κατά κάποιο τρόπο κάτω από την προστασία του φιλοστοργότατου Πατέρα, του Θεού, εκείνη που μεθούσε από την φροντίδα και την αγάπη του και ήταν στεφανωμένη από αυτόν με ατέλειωτες τιμές και δόξες και νικούσε εκείνους που την αντιμάχονταν και αποτελούνταν από το αμέτρητο πλήθος εκείνων που κατοικούσαν σ’ αυτήν, η παμμακάρια και περιβόητη Σιών, δηλαδή η Ιερουσαλήμ, λέγει ότι θα εγκαταλειφθεί, δηλαδή θα γίνει έρημη.

Και θα μείνει γυμνή κι από την δύναμη εκείνου που την έσωζε κι από τους κατοίκους της. Και θα εγκαταλειφτεί έτσι, σαν καλύβα στο αμπέλι και αποθήκη οπωρικών στο μποστάνι και σαν πόλη που πολιορκείται. Οι ορισμένοι δηλαδή φύλακες του αμπελώνα, όταν ακόμη τα τσαμπιά είναι αγουρίδες, παρέχουν πάρα πολύ μεγάλη ασφάλεια, και τρομοκρατώντας τους κλέφτες που θέλουν να τα κόψουν, και διώχνοντας τα διάφορα αγρίμια.

Είναι συνήθεια να το κάνουν αυτό και οι φύλακες των κτημάτων οπωρικών ή οι ιδιοκτήτες. Όταν όμως τρυγηθούν τα σταφύλια και πατηθούν και κουβαληθεί η σοδειά από τους οπωρώνες, σταματά στο εξής η υπηρεσία των φυλάκων, οι οποίοι, εγκαταλείποντας ακόμα και τις καλύβες τους, αφήνουν ελεύθερη την είσοδο σε όσους θέλουν να περιεργασθούν ότι έχει απομείνει.

Κάτι τέτοιο έγινε, μας διδάσκει ο προφητικός λόγος, και με την ταλαίπωρη Σιών. Όσο ακόμα δηλαδή είχε τους καρπούς της δικαιοσύνης ο Θεός την έκρινε άξια της ασφάλειας, της φύλαξης και κάθε φροντίδας του. Γιατί είπε «θα γίνω τείχος πύρινο, λέγει ο Κύριος γύρω από αυτήν και δόξα της με την παρουσία μου ανάμεσά της» (Ζαχ. 2.9). Ψάλει βέβαια και ο μακάριος Δαβίδ˙ «Να, δεν θα νυστάξει ούτε θα κοιμηθεί αυτός που φυλάσσει τον Ισραήλ» (Ψαλμ. 120.30).

Προσευχή Αγίου Νικολάου Βελιμίροβιτς

Ευλόγησε τους εχθρούς μου, ω Κύριε!

Προσευχή του Αγίου Επισκόπου Νικολάου Βελιμίροβιτς

Ευλόγησε τους εχθρούς μου, ω Κύριε! Ακόμη και εγώ τους ευλογώ και δεν τους καταριέμαι.

Οι εχθροί με έχουν οδηγήσει μέσα στην αγκάλη Σου περισσότερο, από ό,τι οι φίλοι μου. Οι φίλοι με έχουν προσδέσει στην γη, ενώ οι εχθροί με έχουν λύσει από την γη και έχουν συντρίψει όλες τις φιλοδοξίες μου στον κόσμο.

Οι εχθροί με αποξένωσαν από τις εγκόσμιες πραγματικότητες και με έκαναν έναν ξένο και άσχετο κάτοικο του κόσμου. Όπως ακριβώς ένα κυνηγημένο ζώο βρίσκει ασφαλέστερο καταφύγιο από ένα μη κυνηγημένο, έτσι και εγώ, καταδιωγμένος από τους εχθρούς, έχω εύρει το ασφαλέστερο καταφύγιο, προφυλασσόμενος υπό το σκήνωμά Σου, όπου ούτε φίλοι ούτε εχθροί μπορούν να απωλέσουν την ψυχή μου.

Ευλόγησε τους εχθρούς μου, ω Κύριε! Ακόμη και εγώ τους ευλογώ και δεν τους καταριέμαι.

Αυτοί μάλλον, παρά εγώ, έχουν ομολογήσει τις αμαρτίες μου ενώπιον του κόσμου.

Αυτοί με έχουν μαστιγώσει, κάθε φορά που εγώ είχα διστάσει να μαστιγωθώ.

Με έχουν βασανίσει, κάθε φορά που εγώ είχα προσπαθήσει να αποφύγω τα βάσανα.

Αυτοί με έχουν επιπλήξει, κάθε φορά που εγώ είχα κολακεύσει τον εαυτό μου.

Αυτοί με έχουν κτυπήσει, κάθε φορά που εγώ είχα παραφουσκώσει με αλαζονεία.

Ευλόγησε τους εχθρούς μου, ω Κύριε! Ακόμη και εγώ τους ευλογώ και δεν τους καταριέμαι.

Κάθε φορά που είχα κάνει τον εαυτό μου σοφό, αυτοί με αποκάλεσαν ανόητο.

Κάθε φορά που είχα κάνει τον εαυτό μου δυνατό, αυτοί με περιγέλασαν σαν να ήμουν νάνος.

Κάθε φορά που θέλησα να καθοδηγήσω άλλους, αυτοί με έσπρωξαν στο περιθώριο.

Κάθε φορά που έσπευδα να πλουτίσω, αυτοί με εμπόδισαν με σιδηρά χείρα.

Κάθε φορά που είχα σκεφθεί ότι θα κοιμόμουν ειρηνικά, αυτοί με ξύπνησαν από τον ύπνο.

Κάθε φορά που προσπάθησα να κτίσω σπίτι για μία μακρά και ήρεμη ζωή, αυτοί το κατεδάφισαν και με έβγαλαν έξω.

Στ' αλήθεια, οι εχθροί με έχουν αποσυνδέσει από τον κόσμο και άπλωσαν τα χέρια μου στο κράσπεδο του ιματίου Σου.

Ευλόγησε τους εχθρούς μου, ω Κύριε! Ακόμη και εγώ τους ευλογώ και δεν τους καταριέμαι.

Ευλόγησέ τους και πλήθυνέ τους! Πλήθυνέ τους και κάνε τους ακόμη πιο σκληρούς εναντίον μου!

Ώστε η καταφυγή μου σε Σένα να μην έχει επιστροφή^.ώστε κάθε ελπίδα μου στους ανθρώπους να διαλυθεί ως ιστός αράχνης^.ώστε απόλυτη γαλήνη να αρχίσει να βασιλεύει στην ψυχή μου^.ώστε η καρδιά μου να γίνει ο τάφος των δύο κακών διδύμων μου αδελφών: της αλαζονείας και του θυμού^.ώστε να μπορέσω να αποθηκεύσω όλους τους θησαυρούς μου εν ουρανοίς^.

α!  ώστε να μπορέσω για πάντα να ελευθερωθώ από την αυταπάτη, η οποία με περιέπλεξε στο θανατηφόρο δίχτυ της απατηλής ζωής.

Οι εχθροί με δίδαξαν να μάθω -αυτό που δύσκολα μαθαίνει κανείς- ότι ο άνθρωπος δεν έχει εχθρούς στον κόσμο, εκτός από τον εαυτό του!...

Μισεί κάποιος τους εχθρούς του μόνον όταν αποτυγχάνει να αναγνωρίσει ότι δεν είναι εχθροί, αλλά σκληροί και άσπλαχνοι φίλοι!...

Είναι πράγματι δύσκολο για μένα να πω ποιος μου έκανε περισσότερο καλό και ποιος μου έκανε περισσότερο κακό στον κόσμο: οι εχθροί ή οι φίλοι.

Γι' αυτό, ευλόγησε, ω Κύριε, και τους φίλους μου και τους εχθρούς μου...   

 Εκδόσεις "Ορθόδοξος Κυψέλη"    

Ψυχή - Νους - Νοερά προσευχή

Πνευματικές ανταύγειες από το Άγιον Όρος

Επίσκεψις νοερά, μυστική και ειλικρινής
εις τα βάθη της ψυχής κατευθυνομένη
και ελεγχομένη υπό του φωτός του νοός.

Η ψυχή είναι ζώσα ύπαρξις, απλή και ασώματος, αόρατος με τους σωματικούς οφθαλμούς κατά την φύσιν της, αθάνατος, λογική και πνευματική, άμορφος, που κατοικεί εις οργανικόν σώμα και παρέχει εις αυτό την ζωήν και την αύξησιν και την αίσθησιν. Η ψυχή έχει τον νουν, ο οποίος δεν είναι κάτι διαφορετικόν από τον εαυτόν της, αλλά ωσάν το καθαρώτερον στοιχείον της1. Όπως είναι ο οφθαλμός εις το σώμα, έτσι είναι και ο νους εις την ψυχήν. Είναι η ψυχή ελευθέρα, έχει θέλησιν και ενέργειαν, είναι μεταβλητή, δηλαδή μεταβάλλεται κατά την θέλησίν της, διότι είναι κτιστή. Όλα αυτά τα έχει λάβει κατά φυσικήν τάξιν από την Χάριν του δημιουργού της, από την οποίαν έχει λάβη και την ύπαρξιν και την φυσικήν κατάστασιν2.

Ας κατέλθωμεν ψυχή μου εις τα βάθη σου, εις τον οίκον σου, δια να θεωρήσωμεν το κατάλυμά σου. να ίδωμεν πως έχει η κατάστασις αυτού. να επιβλέψωμεν εις την επιμέλειαν και την φροντίδα που επέδειξες δια να αρέσης εις τον Νυμφίον και Κύριόν σου.

Ας κατέλθωμεν και ας εισέλθωμεν δια του καθαρού νοός εις τα βάθη σου ψυχή μου, κατευθυνόμενοι και στηριζόμενοι δια της ευχής και ας γίνωμεν θεωροί των τραυμάτων και του σκότους που υπάρχει εκεί και ας θρηνήσωμεν δια την κατάστασίν σου.

Ο Νυμφίος Σου κρούει την θύραν και θέλει να εισέλθη εντός σου, δια να μείνη μόνος εκεί, δια να ανακλιθή εκεί. δια να δειπνήση μαζί σου. δια να ενωθή πλήρως μαζί σου και να σου χαρίση δια της ενώσεως αυτής την αιώνιαν μακαριότητα και αγάπην. «Ιδού έστηκα επί την θύραν και κρούω...» (Αποκ. γ' 20).

Αλλά πώς θέλει να εισέλθει; Θέλει να είναι εκεί αυτός μόνος. Να μη μολύνη άλλος τον τόπον σου. Εάν δεν εύρη έτσι την ψυχήν σου, ο Άγιος Κύριος ο δορυφορούμενος και ανυμνούμενος υπό των Χερουβείμ, δεν εισέρχεται.

Μπορείς να ειπής μαζί με τον προφήτην Δαβίδ: «Ευλόγει, η ψυχή μου, τον Κύριον και, πάντα τα εντός μου, το όνομα το άγιον αυτού» (Ψαλ. 102, 1). Ανταποκρίνεσαι εις την αγάπην του Κυρίου, όπως ο ίδιος παραγγέλει: «αγαπήσεις Κύριον τον Θεόν σου εν όλη τη καρδία σου και εν όλη τη ψυχή σου και εν όλη τη διανοία σου» (Ματθ. κβ' 37). Αγαπάς και αναζητείς τον Νυμφίον σου Χριστόν όπως η ασματίζουσα Νύμφη, η οποία διακαώς επιποθεί αυτόν και λέγει: «εύρον ον ηγάπησεν η ψυχή μου. εκράτησα αυτόν και ουκ αφήκα αυτόν, έως ου εισήγαγον αυτόν εις τον οίκον μητρός μου και εις ταμείον συλλαβούσης με» ('Ασμα γ' 4) 3.

Ψάλλε τον αναβαθμόν και σκίρτα από χαρά: «Η καρδία μου προς σε Λόγε υψωθήτω. και ουδέν θέλξει με των του κόσμου τερπνών, προς χαμαιζηλίαν» (αντίφωνον γ' του δ' ήχου). Ω ενυπόστατε Λόγε και Υιέ του Θεού, εις εσένα ας υψωθή η καρδία μου. Τούτο θα γίνη όταν μελετάς το άπειρον ύψος της μεγαλειότητος του Θεού, το ακατάληπτον της σοφίας του, το μέγεθος της δυνάμεώς του, το απεριόριστον της αγαθότητός του, την υπέρ νουν ωραιότητά του και το γλυκύτατον και υπερούσιον φως του. Εάν τούτο πράξης δεν θα γλυκαίνεται η επιθυμία σου εις τα τερπνά του κόσμου τούτου, ούτε θα αγαπάς την ματαιότητα, αλλά θα ανάψης από τον πόθον και την αγάπην του θεού. Ποίος το βεβαιοί αυτό; Ο Μέγας Βασίλειος. «Μακάριοι οι του αληθινού κάλλους φιλοθεάμονες» (Ερμηνεία εις τον μδ' Ψαλμόν).

Όσον περισσότερον αγαπάς τον Άγιον Θεόν, τόσον περισσότερον γνωρίζεις αυτόν, και τότε ψυχή μου, ελκομένη εκ της θεϊκής αυτής ηδονής, θα αποστρέφεσαι ευκόλως και θα καταφρονής κάθε ηδονήν του κόσμου τούτου. Δια τούτο και ο Άγιος Ιωάννης ο Σιναΐτης είπε: «Ο γευσάμενος των άνω, ευχερώς των κάτω καταφρονεί, ο δε εκείνων άγευστος, επί προσκαίροις αγάλλεται» (Λόγος ιστ' 15). Δια τούτο φρόντιζε να εξαλείψης από την φαντασίαν σου τις εικόνες και τα είδωλα του κόσμου τούτου. να εκριζώσης από τα βάθη σου τις προλήψεις και τις αμαρτωλές επιθυμίες και δια της επιστροφής του νοός σου εις τον οίκον σου και της λειτουργίας της νοεράς και αδιαλείπτου προσευχής να αρχίζης να τρέφεσαι από τα κάλλη του ουρανού.

Καθώς τώρα παρατηρώ τα βάθη σου ψυχή μου, βλέπω ότι πολύ απέχεις από την πρώτη εικόνα σου που σου εδώρησε ο Τριαδικός Θεός και εμόλυνες την καλλονήν σου. Σπεύσον τώρα να ευπρεπίσης και να καλλωπίσης αυτήν. Ετοιμάσου λοιπόν και λέγε μαζί με την Νύμφην: «Έχω βγάλει τον χιτώνα της αμαρτίας, πώς να τον φορέσω πάλιν; Έπλυνα τους πόδας μου, πώς να τους λερώσω πάλιν;» (Άσμα ε' 3).

Γνωρίζεις, ψυχή μου, ποίος είναι ο καλύτερος στολισμός σου; Μη νομίσης πως είναι άλλος από την ελευθερία του νοός σου. Όταν αυτός είναι ελεύθερος, τότε αποφασίζει μόνος του και ελέγχει τον οίκον σου και δεν αφήνει να εισέλθη κανείς εις αυτόν.

Τί σημαίνει ελευθερία του νοός;

Σημαίνει την απομάκρυνσιν εξ αυτού παντός νοήματος. Τότε μόνον ο νούς είναι ελεύθερος, όταν δεν έχει κανένα λογισμό και κατευθύνεται ορμητικά προς τον θεό και προσκυνεί και δοξολογεί το Άγιον Όνομα Αυτού. Αποτέλεσμα της ελευθερίας του νοός είναι η κάλυψις της ψυχής υπό της χάριτος του Αγίου Πνεύματος. Αυτός είναι ο πραγματικός στολισμός της ψυχής.
Όταν όμως υπάρχουν άλλοι ένοικοι μέσα σου ψυχή μου, τότε αυτοί αποκτούν δικαιώματα και σε αποσπούν από την ενότητά σου και σε κατευθύνουν όπου θέλουν. Αυτό ακριβώς επισημαίνει και ο Νικήτας ο Στηθάτος λέγων: «Έως ότου η ψυχή στασιάζει κατά του εαυτού της και κινούνται άτακτα οι δυνάμεις της και δεν έγινε ακόμη δεκτική των θεϊκών ακτίνων, ούτε αξιώθηκε να ελευθερωθή από την δουλεία του σαρκικού φρονήματος, ούτε απόλαυσε την ειρήνη» (Φιλ. Τόμος Γ', Β' εκατοντάδα των φυσικών κεφαλαίων, 65).

Τί πρέπει να επιδιώκουμε κατά την ώραν της προσευχής;

Τούτο άριστα μας το υποδεικνύει ο Άγιος Ιωάννης ο Καρπάθιος λέγων: «Αν θέλωμε πραγματικά να ευαρεστήσωμεν εις τον Θεόν και να συνάψωμεν μαζί του την τρισμακάριστη φιλία, ας παρουσιάσουμε τον νουν μας γυμνόν εις αυτόν, χωρίς να σέρνουμε μαζί μας κανένα πράγμα του αιώνος τούτου, ούτε τέχνη, ούτε νόημα, ούτε δικαιολογία, ακόμη και αν γνωρίζουμε όλην την σοφίαν του κόσμου» (Φιλοκ. Τόμ. Α', σελ. 286, μθ').

Κατά τον Άγιο Νείλο, είναι μακάριος ο νους ο οποίος κατά την ώραν της προσευχής έχει αποδιώξει τις μορφές και τα σχήματα. «Μακάριος είναι ο νους ο οποίος κατά την ώραν της προσευχής απέκτησε τελείαν αμορφίαν» (Φιλοκ. Τόμος Α', σελ. 187).

Αυτή η γυμνότης του νοός ή η αμορφία είναι η πραγματική ελευθερία του νοός και δια εσένα ψυχή μου είναι ο ωραιότερος στολισμός και αγιασμός. Όταν το επιτύχη αυτό ο νους τότε κατατρυφά απερισπάστως και ακορέστως το θείον κάλλος. «Μακάριος ο νους, ο πάντα τα όντα περάσας και της αιωνίου μακαριότητος κατατρυφών» (Φιλ. Τόμος Β', σελ. 5. Μαξίμου του Ομολογητού, περί αγάπης κεφάλαια, Εκατοντάς Πρώτη, ιθ').

Ποίον είναι το άριστον φάρμακον δια να επιτύχη
κανείς αυτήν την κατάστασιν;

Είναι ο εγκλεισμός του νοός εις το βάθος της ψυχής. Ποίοι μας το εδίδαξαν και το εφήρμοσαν αυτό;

Πρώτον μας το εδίδαξεν ο Κύριος: «συ δε όταν προσεύχη, είσελθε εις το ταμείον σου» (Ματθ. στ' 6). Ταμείον βέβαια εδώ εννοεί ο Κύριος το δωμάτιον, αλλά πολύ περισσότερον και το ενδότερον της καρδίας.

Την επιστροφήν αυτήν του νοός την διδάσκουν όλοι οι Νηπτικοί Πατέρες και λέγουν ότι πρέπει να γίνεται με την κλίσιν της κεφαλής και την κάμψιν του σώματος προς τα εμπρός. Ονομάζεται δε η επιστροφή αυτή υπό του Διονυσίου του Αεροπαγίτου κυκλική και απλανής κίνησις του νοός4.

Όπως η περιφέρεια του κύκλου έχει μια αρχή, αλλά επιστρέφει πάλι εις τον εαυτό της και ενώνεται, έτσι και ο νους, λέγοντας την ευχήν νοερώς, Κύριε Ιησού Χριστέ ελέησόν με, δια της κυκλικής αυτής κινήσεως ο νους επιστρέφει εις την καρδίαν και ενώνεται μετ' αυτής5. Δια τούτο και ο εξοχώτατος Διονύσιος είπε: «Ψυχής δε κίνησις εστι κυκλική, η εις εαυτήν είσοδος από των έξω και των νοερών αυτής δυνάμεων η ενοειδής συνέλιξις ώσπερ εν τινι κύκλω το απλανές αυτή δωρουμένη» (Κεφ. δ' περί θείων ονομάτων).

Και ο Μέγας Βασίλειος δια την επιστροφήν αυτήν του νοός και τον εγκλεισμόν εις τα βάθη της ψυχής λέγει τα εξής αξιοπρόσεκτα λόγια: «Νους ο οποίος δεν διασκορπίζεται προς τα έξω και δεν διαχέεται από τας αισθήσεις εις τον κόσμο, επιστρέφει προς τον εαυτόν του και δια του εαυτού του αναβαίνει εις την έννοιαν του Θεού. και με εκείνο το κάλλος περιλαμπόμενος και ελλαμπόμενος, λησμονεί ακόμη και την ίδια του την φύσι, δίχως να σύρεται η ψυχή του ούτε εις φροντίδα τροφής μήτε εις μέριμνα ενδυμάτων, αλλά, αφού παύση να ασχολήται με τις γήινες φροντίδες, όλην του την σπουδήν την μεταθέτει εις την απόκτησι των αιωνίων αγαθών» (Μ. Βασιλείου Έργα, ΕΠΕ, Τόμος 1, σελ. 67 - Επιστολή προς τον φίλον του Γρηγόριον).

Ο Αββάς Ισαάκ διδακτικώτατα προτρέπει: «Καταδίωξον τον εαυτόν σου και θέλει καταδιωχθή ο εχθρός σου από πλησίον σου. Ειρήνευσον μετά σου και έσεταί σοι ειρηνικός ο ουρανός και η γη. Σπούδασον να εισέλθης εντός του ταμείου της καρδίας σου και θέλεις ιδή το ταμείον το ουράνιον. διότι ένα είναι και τα δύο και δια μιας εισόδου συγχρόνως βλέπονται. επειδή η κλίμαξ εκείνης της Βασιλείας είναι εντός σου κεκρυμμένη» (Ασκητικοί Λόγοι, Αββά Ισαάκ, Λόγος Α', σελ. 110).